Den gheest is ghewillich maer ’t vleesch is cranck
Hoe ging het er qua vleselijke liefde aan toe in vroeger tijden? Voor wie al een tijdje met die vraag loopt, is er nu Oefeningen in genot - Liefde en lust in de Middeleeuwen van Herman Pleij. Een boek van obese afmetingen, dat nu door de connaisseur vol kennishonger gelezen kan gaan worden. Aangemoedigd door Pleij zelf in DWDD, waar hij zijn pennenvrucht staand op de tafel aankondigde, een scabreus gedicht declamerend.
Soepel leesbaar is het absoluut. Als geoefend docent trekt de schrijver zijn publiek moeiteloos de les in met een foto van een beeld van Maria Magdalena. Een naakte Maria met weelderig loshangend haar, dat herinnert aan het onkuise leven van een van de bekendste dames uit de geschiedenis. Loshangend haar, licht het eerste hoofdstuk toe, was toentertijd een teken dat het desbetreffende meisje losse zeden had.
Na de foto bespreekt de schrijver via teksten als ‘d’Meisken metten sconen vlechten’ en het ‘Antwerps Liedboek van 1544’ de rol van meisjes met loshangende haren. Soepel gaat hij over naar andere tijdgebonden schoonheidskenmerken, zoals het ‘kuiltje in haar kin’. Vorsten en andere hooggeplaatsten lieten zich op schilderijen afbeelden met zo’n puntje, grachtje, dalletje of spleetje in hun kin. Met kwinkslagen, in toegankelijke taal, krijgt de lezer alle informatie voorgeschoteld.
Daarna gaat Pleij door met de vraag ‘Hoe praat je over de intieme liefdesverrichtingen en de daarbij betrokken lichaamsdelen?’ Doe je dat in verhullende termen of recht voor zijn raap? Voor beide methodes is wat te zeggen, zo blijkt. Tenslotte legt hij uit dat alle teksten waaruit hij hier citeert, bedoeld waren als speelteksten die door acteurs of voordragers ten tonele werden gevoerd, en zijn we 28 bladzijden verder. En dit is nog maar het eerste hoofdstuk.
Kortom: de hoogleraar gaat grondig te werk. Na een paar hoofdstukken doemt de rode draad in het boek op; de strijd tussen de kerk en het volk als het gaat om seks. De kerk ontmoedigde alle andere seksuele handelingen dan strikt voortplantingsgericht. Het volk dacht daar dwars tegengesteld over en bracht seks zoveel mogelijk in de praktijk. Voor de kerk kwam het daarom rond 1490 erg goed uit dat geslachtsziekten toenamen:
‘Zo gauw men aan het einde van de vijftiende eeuw geslachtsziekten begonnen te herkennen, werden deze gezien als een gesel van de Heer. Die greep immers telkens in als het uit de hand liep. En deze keer moesten het de onnoembare seksuele dwalingen zijn die zijn toorn gewekt hadden…’
Pleij wandelt fluitend, links en rechts informatie strooiend, door de erotiek van de middeleeuwen, waarbij hij de tekst verlucht met zijn humoristische schrijfstijl. Op die manier krijgt de lezer de vele informatie te verwerken, maar nooit op een drammerige manier. De feiten, fabels en fluwelen gordijnen waarachter zich van alles afspeelt, komen met een kwinkslag.
Wel valt op dat, door het boek heen, uit dezelfde basisteksten geciteerd wordt voor verschillende onderwerpen. Dat zal onvermijdelijk zijn, maar wekt soms een gevoel van herhaling op. Verder is er niets mis met deze bloemrijke pil. Oefeningen in genot is laagdrempelig en een encyclopedie vol wetenswaardigheden. Van harte aan te bevelen voor iedereen die wil weten of de geest altijd al gewillig was, en het vlees inderdaad zwak.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Nico
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
