De klassenstrijd is nooit weg geweest
Karl Marx leverde in 1848 samen met Friedrich Engels het Communistisch Manifest af. Daarin schreef hij dat ‘proletariërs aller landen’ zich moesten verenigen om de krachten van de overheersende klasse te weerstaan en op te kunnen komen voor hun eigen recht. Mooie woorden. In 2020, hebben die woorden gewerkt?
Schrijver en kunst- en cultuurfilosoof Thijs Lijster maakt in een behapbaar aantal pagina’s de balans op. Wat zijn de hoofdrolspelers in het gevecht om de macht, waar gaat het mis en het belangrijkst: zijn arbeiders er beter aan toe dan 140 jaar geleden? Lijster beantwoordt die vragen stap voor stap, en (een groot pluspunt) in een plezierig directe stijl. Van de onderwerpen die hij behandelt, geeft hij de historie en huidige status weer. Soms waagt hij zich zelfs aan een toekomstvoorspelling. Zo laat hij zien hoe op het grote toneel de vorken in de verschillende stelen steken.
Met de nadruk op die altijd voortdurende stammentwist, natuurlijk. De klassenstrijd waarnaar titel van het boek Verenigt u! verwijst, is nog gewoon aan de gang – maar op een andere schaal dan in de tijd van Marx. En met andere groepen (pardon, klassen). Lijster maakt het met heerlijk droge vergelijkingen zoals deze voor de lezer zonneklaar:
‘Natuurlijk spreken we nog dikwijls over boven-, midden- of onderklasse, maar die termen verwijzen doorgaans niet meer naar afkomst en zelfs niet meer naar soorten van arbeid. Veeleer gaat het over inkomen: een modaal of bovenmodaal inkomen.
[…]
Piketty constateerde dat die toenemende ongelijkheid het gevolg is van een tendens waarin het rendement op kapitaal groter is dan de economische groei. Simpel gezegd: vermogen levert al decennia meer op dan arbeid, waardoor de rijkdom zich wereldwijd concentreerde bij een kleine groep steeds rijker wordende rijken. Nog simpeler gezegd: de duivel schijt op de grote hoop.’
Het is door zijn fijne stijl dat de lezer het betoog van Lijster heel gemakkelijk naar binnen gelepeld krijgt. Vrijwillig uiteraard, anders zou hij of zij niet begonnen zijn aan een boek met dit onderwerp, maar misschien is de gemiddelde lezer niet zo goed onderlegd in de complete geschiedenis van arbeiders, klassenongelijkheid en wereldeconomie, en wil daarom kennis opdoen door het lezen van een liefst handzaam boekje.
Daarvoor is Verenigt u! geknipt. Lijster doet bekwaam uit de doeken waarin de arbeiders van deze tijd verschillen van die van vroeger, en waarom die nieuwbakken arbeiders veel meer stressvolle keuzes moeten maken. Termen als ‘precarisering’ (onzeker leven) en ‘FALC’ (Fully Automated Luxury Communism) komen voorbij met een verklaring. Ook tracht Lijster aan het einde van zijn relaas het verloop van de toekomst te voorspellen. Een prima handboek voor de beginnende proletariër.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Nico
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
