Een aanstekelijke anti-utopie
Zo'n plot doet een taaie en deprimerende allegorie vermoeden, helemaal als je bedenkt dat het boek verscheen toen de dreiging van WO II steeds actueler begon te worden. Maar gek genoeg leest het als een trein, en zijn vooral de ironische en relativerende humor en de creativiteit opvallend. Elk hoofdstuk wordt bijvoorbeeld vanuit een ander perspectief en vaak ook in een andere stijl verteld. Dat geeft veel variatie, zonder dat de leesbaarheid eronder lijdt. Elk hoofdstuk bevat bovendien ook aanstekelijke parodie en satire: op de sensatiezoekende stijl van kranten, op de omzichtige stijl van wetenschappers, op politici die door middel van enorm ingewikkelde redeneringen elkaar ervan weerhouden echt in te grijpen, op nog weer andere politici die de totale uitbuiting van het salamandervolk toedekken met allerlei wollige politieke taal, op intellectuelen die allerlei holle ideologie rechtpraten, enzovoort. En misschien ook wel op de mens in het algemeen: prachtig vind ik bijvoorbeeld de passages waarin sommige Engelse salamanders alleen krantenartikelen kunnen napraten, en daarmee toch hetzelfde niveau van conversatie beheersen als de gemiddelde Engelsman. Ook zeer vermakelijk vond ik de quasi-wetenschappelijke stukken over de seksualiteit van de salamanders, vooral door het maffe licht dat die passages werpen op seksualiteit in het algemeen, inclusief die van de mens.
Het is bijna ongelofelijk dat iemand in zulke hectische tijden in staat was zo'n satire te schrijven met zo veel stijlvariatie en humor. Het boek is ook opmerkelijk actueel: er wordt a.h.w. een soort zondvloed van de wereld beschreven als resultaat van ons aller onvermogen, en dat is ook (of juist) nu een maar al te realistisch beeld. Maar het is vooral op een bevrijdende manier creatief en humoristisch: Capek sleepte mij in elk geval mee met zijn stijlvariatie en zijn fantasie, en zijn absurdistische humor vond ik bijzonder aanstekelijk. En misschien nog wel het meest inspirerend vind ik dat Capek, die alle reden had om totaal gedeprimeerd te raken van het onheil dat hem en zijn land onherroepelijk zou gaan treffen, en trouwens ook van een ziekte die steeds levensbedreigender werd, TOCH de kracht vond om een boek te maken dat zo vol zit met humor en fantasie.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Nico van der Sijde
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
