Een waarheid die niemand gelooft
Voor schrijvers, filmmakers en historici blijft de zestiende-eeuwse rechtszaak over Martin Guerre een bron van inspiratie. Vaak wordt het waargebeurde verhaal verteld vanuit de Franse boer zelf, maar Janet Lewis richt zich in haar roman op zijn vrouw, Bertrande de Rols. Hierdoor komt de kern van de zaak nog beter naar voren, want hoe leef je samen met iemand die zegt jouw echtgenoot te zijn, terwijl je daar zelf aan twijfelt?
In De vrouw van Martin Guerre, vertaald door Paul van der Lecq, is de familie dolblij om Martin na acht jaar weer in de armen te sluiten. Als twintiger liep hij weg na het stelen van graan uit zijn vaders voorraadschuur en nu zet hij als hoofd van de familie het werk op de boerderij voort. Ook Bertrande kan haar geluk niet op, omdat haar man liefdevoller is teruggekeerd. In tegenstelling tot de onverschillige echtgenoot die vertrok, kijkt hij om naar zijn werknemers, familieleden en zoon. Toch is het uiteindelijk deze gedaanteverandering die twijfels bij haar oproept, waarna ze maar één uitweg ziet: een rechtbank moet bepalen of dit daadwerkelijk de man is met wie zij in het huwelijk trad.
De hoofdmoot van de roman draait niet om de uitkomst van de rechtszaak, maar om de verhoudingen binnen de invloedrijke familie Guerre. Hiervoor zoomt Lewis in op het gezin vanaf de tijd dat Bertrande als veertienjarig meisje haar intrede doet, tot de uitkomst van de rechtszaak. Doordat het verhaal wordt verteld vanuit haar perspectief, krijg je goed mee hoe ze vanaf het begin van haar huwelijk denkt over haar man, maar bijvoorbeeld ook over zijn vader:
'Bertrande zag zijn gelaatstrekken, aangescherpt door het flakkerende licht van de fakkel, en op het moment dat ze zijn ernstige gezicht zag drong tot het kleine meisje door dat ze voortaan onder zijn gezag viel.'
Ondanks dat zijn ouders zijn overleden als Martin na al die jaren terugkeert, ziet Bertrande de blijdschap en opluchting van de overige familieleden. Eindelijk is het werkelijke hoofd van het gezin weer terug, waarna een tijd van economische voorspoed aanbreekt op de boerderij. Wanneer Bertrande begint te twijfelen aan de werkelijke identiteit van haar man, kan ze bij bijna niemand terecht, want is haar hang naar de waarheid het waard om het economische en persoonlijke welzijn van de familie te ontwrichten?
Door de veelal kinderlijke en korte zinnen schetst Lewis een krachtig beeld van het leven op het middeleeuwse Franse platteland, waarbij de positie van vrouwen duidelijk wordt. Het zijn daarom vooral de wil van Betrande en haar zoektocht naar de waarheid die in deze roman uit 1941 fier overeind blijven. Steeds weer komt bij haar de gedachte op of haar mening er wel toe doet in een patriarchale maatschappij, waarbij de vrouw zich moet schikken naar de wensen van het hoofd van het gezin. Of zoals ze deze gevangenschap zelf halverwege de roman verwoordt:
'door dat alles werd ze omgeven als door een hoge muur die onverbiddelijk was als steen en onzichtbaar als de lucht, zodat ze was gedoemd tot stilzwijgen en tot de bestendiging van een zonde die ze diep vanbinnen had leren verafschuwen.'
Lewis vergaarde naast De vrouw van Martin Guerre bekendheid met nog twee andere novelles over waargebeurde, beruchte rechtszaken, waarbij de bewijsvoering bestond uit indirect bewijs. Deze roman misstaat niet in dit rijtje, maar de grootste toegevoegde waarde is dat de auteur vier eeuwen na de rechtszaak eindelijk een stem geeft aan de belangrijkste vrouw in dit verhaal: Bertrande de Rols.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Nicole van der Elst
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
