De dood in de ogen kijken
Bijna tien jaar moesten liefhebbers van Pascal Mercier wachten op een nieuw boek. Het gewicht van de woorden heeft veel vertrouwde elementen die we kennen uit zijn bestseller Nachttrein naar Lissabon, want ook in dit nieuwe boek spelen taal en filosofie een hoofdrol.
Simon Leyland is vertaler en heeft onlangs gehoord dat hij niet meer lang te leven heeft. Artsen hebben een hersentumor ontdekt, waarbij ze zijn levensverwachting op enkele maanden schatten. In de weken die volgen, neemt hij enkele ingrijpende beslissingen. Hij verkoopt de uitgeverij die hij tien jaar heeft geleid en keert vanuit Triëst terug naar Londen. In de Engelse stad kreeg zijn leven vorm; niet alleen als beginnend vertaler, maar ook als echtgenoot en vader. Hij trekt in het huis dat hij recent van zijn oom heeft geërfd.
Enkele weken later krijgt hij het bericht dat zijn röntgenfoto’s zijn verwisseld met die van een andere man. Medisch mankeert Leyland helemaal niets, maar het naderende levenseinde heeft hem wel aan het denken gezet. Hoe gaat hij als zestiger de rest van zijn leven vormgeven? En hoe vindt hij zichzelf opnieuw uit, nu ook de mensen in zijn omgeving zich hebben neergelegd bij het naderende afscheid?
In rustig tempo verkent Mercier deze twee grote levensvragen en wordt er een keur aan bijfiguren geïntroduceerd. In de gesprekken met zijn kinderen en vrienden komt hij langzaam tot inzicht hoe hij zijn leven in wil richten, maar probeert hij hen ook op allerlei manieren te helpen. Daarnaast denkt Leyland ook vaak terug aan zijn overleden vrouw Livia. De brieven die hij na haar dood schreef, zijn prachtige reflecties op thema’s als taal, herinnering en autoriteit.
Ook in deze tumultueuze tijd pakt hij vaak de pen op en ordent hij op deze manier zijn gedachten, maar eveneens brengt hij haar op te hoogte van zijn leven en dat van hun kinderen. Over een vriend die hem verrast door zijn veelzijdigheid schrijft hij bijvoorbeeld:
‘Wij mensen zijn dus absoluut niet uit één stuk gegoten, we zitten vol gaten en spleten en leven mentaal vaak op verschillende niveaus, klimmen omhoog en vallen weer naar beneden.’
Naarmate de roman vordert, bevatten de meest recente brieven aan Livia minder nieuwe informatie, want vaak zijn de gebeurtenissen al in eerdere hoofdstukken uit de doeken gedaan. De herhaling laat vooral niets aan de fantasie van de lezer over, omdat er simpelweg nog eens wordt verteld wat er net is gebeurd. Ook neemt het gefilosofeer (in zowel de brieven als in de gesprekken met andere personages) soms te erg de overhand, wat de leesbaarheid niet altijd ten goede komt. Een goed voorbeeld is de metafoor die Leyland gebruikt als hij na zijn diagnose peinst over de angst van het vergeten:
‘Ons leven is één lange, kronkelige aaneenschakeling van drijvende eilanden der herinnering die omspoeld worden door het vergeten, we springen van het ene eiland naar het andere, heen en terug, en we zijn virtuozen in het verdoezelen van de hiaten in de verhalen die ons en de anderen op een zo alomvattende en creatieve manier doen geloven dat we vaste grond van de onafgebroken herinnering onder onze voeten hebben.’
Deze inzichten en prachtige volzinnen zijn niet genoeg om je het hele boek door te blijven boeien, want door de verkeerde diagnose verandert Leyland te veel in een Messias, die vooral het goede wil doen voor de mensen in zijn omgeving. Misschien had Mercier er beter aan gedaan om de foto’s niet te verwisselen, want hoe een persoon zich echt voelt na het krijgen van zo’n doodsvonnis verdwijnt nu te snel naar de achtergrond. Ondanks dat het verhaal soms voelt als een goednieuwsshow, zijn de inzichten van de auteur op het gebied van taal en filosofie nog steeds onovertroffen.
Veel lezers zullen alleen al voor het vakmanschap op schrijfgebied geen moeite hebben om nog tien jaar te wachten op een volgend boek van de Zwitserse auteur.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Nicole van der Elst
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
