Harde en hoopvolle Mexicaanse samenleving
In De ontembare liet schrijver en regisseur Guillermo Arriaga het Nederlandstalige lezerspubliek al kennismaken met het keiharde geweld in Mexico. Maakte hij in dat boek in één verhaallijn nog een uitstapje naar Canada, zijn nieuwe roman speelt zich volledig af in zijn thuisland. Het vuur redden, vertaald door Peter Valkenet, Christina Nikijuluw, Annet van der Heijden en Corine van den Broek, toont door deze keuze nog meer de rauwe werkelijkheid van een maatschappij die is doordrenkt met corruptie, vriendjespolitiek en bendeproblematiek. Toch komt er in deze harde werkelijkheid één ding bovendrijven als reddingsboei: kunst.
'Arriaga brengt een gouden randje aan in zijn gitzwarte beeld van de Mexicaanse maatschappij.' - recensent Nicole
Op het eerste gezicht lijken bovenstaande onderwerpen naar de achtergrond te verdwijnen. Arriaga gebruikt een ander eeuwenoud thema om zowel het geweld als de kunst in beeld te brengen. Danseres Marina bezoekt met twee van haar beste vrienden de gevangenis in het kader van een literair project. Gevangenen worden hierin uitgenodigd om hun (levens)ervaringen op papier te zetten. Al tijdens het eerste bezoek valt ze als een blok voor een van hen: José Cuauhtemoc. Bijna negenhonderd pagina’s lang volgen we hun liefdesgeschiedenis die in de kern veel weg heeft van eeuwenoude verhalen zoals Romeo en Julia. Twee maatschappelijke tegenpolen die door iedereen worden gewaarschuwd hun relatie niet voort te zetten.
Als personages maken ze in deze roman geen al te grote ontwikkeling door, maar hun liefdesgeschiedenis is vooral de katalysator om in te zoomen op de Mexicaanse samenleving, met in het bijzonder het gevangenisbestaan. Corrupte gevangenisdirecteuren die Marina proberen af te persen, erbarmelijke omstandigheden, maar vooral de uitzichtloosheid van de ingezetenen. Velen van hen keren na hun vrijlating weer terug, omdat het bendebestaan de enige manier is om buiten de gevangenis het hoofd boven water te houden. Het knappe is dat Arriaga, ondanks de dikte van het boek, geen letter te veel besteedt om deze uitzichtloosheid naar voren te brengen. Hij beschrijft het geweld zoals het is en verweeft op een heel natuurlijke manier zijn zienswijze over de Mexicaanse maatschappij in het liefdesverhaal van Marina en José. Wanneer zij bijvoorbeeld de angst beschrijft om in haar eentje de gevangenis te bezoeken, maakt ze een simpele, rake observatie: ‘We leven in een verscheurd land, waarin de ene helft de andere niet vertrouwt.’ Je gelooft haar, omdat dit keer op keer blijkt uit de manier waarop het gevangenispersoneel een slaatje uit haar rijkdom probeert te slaan.
De auteur verdient vooral een pluim voor de manier waarop hij de problematiek naar voren brengt. Hij kiest naast een verhaallijn vanuit het oogpunt van de hoofdpersonen, voor nog twee zienswijzen. De verhaallijnen van José en Marina worden af en toe onderbroken door een cursief deel, waarbij het aan het begin van het verhaal onduidelijk is aan wie deze stem toebehoort. Hierin wordt de geschiedenis van de familie Cuauhtemoc verteld, waarin de opvoeding, maar vooral de enorme geldingsdrang van de vader van José blijkt. Toch zijn de mooiste intermezzo’s de verhalen die de gevangenen tijdens de literaire workshops schrijven. Arriaga weet hierin echt verschillende stemmen neer te zetten met ontzettend rake onthullingen of bekentenissen.
'Door iemand van zijn leven te beroven, heb ik mezelf ook van het leven beroofd. Zonder dat ik het aan die ander of mezelf kan teruggeven. Geen enkele dode is dit dode leven waard.'
Door de resultaten van de literaire workshop in de roman op te nemen, blijkt dat de gevangenen meer zijn dan de beesten waarvoor ze vaak voor worden aangezien. Op deze manier wordt het keiharde geweld naast een creatief proces of eindresultaat geplaatst, waardoor er een tegenwicht wordt geboden voor het zwart-witte beeld dat over criminelen heerst. Het geweld wordt niet goedgepraat, maar het boek laat vooral zien dat als je ze de kans biedt, mensen tot andere dingen in staat zijn. Dat is uiteindelijke de klasse van Het vuur redden, Arriaga brengt een gouden randje aan in zijn gitzwarte beeld van de Mexicaanse maatschappij.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Nicole van der Elst
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
