Achter de voordeur van een arbeidersgezin
Na de dood van haar ouders stuit de Schotse journaliste Deborah Orr op de secretaire die jarenlang prominent in de woonkamer stond, maar altijd verboden terrein was. In Motherwell, vertaald door Theo Schoemaker, Monique ter Berg en Gerda Baardman, gebruikt ze verschillende voorwerpen uit de ladekast om terug te blikken op haar jeugd.
Orr is in het Nederlands taalgebied niet zo bekend, maar in Groot-Brittannië maakte ze naam als journaliste, met als belangrijkste wapenfeit dat ze de eerste vrouw was die de weekendbijlage van The Guardian leidde. In tegenstelling tot haar voorgangers in deze rol, had ze niet gestudeerd in Oxford of Cambridge, maar was ze afkomstig uit een Schotse industriestad, waar haar vader als arbeider in de staalfabriek werkte. Vorig jaar overleed ze aan borstkanker, waarna haar memoir postuum werd gepubliceerd.
De titel van het boek verwijst naar de stad waar ze opgroeide, maar ook naar de relatie met haar moeder. Boven Motherwell zweeft dan ook voortdurend de vraag: was moeder Win een goede ouder? Vanaf de eerste pagina’s is duidelijk hoe Orr hier zelf over denkt. Over de band met haar ouders zegt ze: 'hij kon in mijn ogen geen kwaad doen, maar mijn moeder deed dat absoluut wel, en ze irriteert me over haar graf heen nog steeds.'
Soms blijft ze te lang hangen in het classificeren van haar moeders gedrag, dat Orr al snel typeert als narcistisch. Toch is het boek niet alleen een botte afrekening met haar opvoeding. Door als vijftiger terug te kijken op haar jeugd, snapt ze de belevingswereld van haar moeder beter. Langzaam ontstaat hierdoor een genuanceerder beeld van Win, die na de oorlog opgroeide in een patriarchale wereld, waarin de vrouw zich moest schikken naar de wensen van haar man. Dit betekent niet dat Orr de daden van haar moeder – die erop gericht waren om haar dochter zowel lichamelijk als geestelijk klein te houden – goed praat.
'Steeds als ik vroeg of ik een beha mocht maakte ze me een beetje belachelijk. Maakte ze me onzeker. Zachtjes fluisterde Win dat het wel een beetje mal was om te denken dat ik een beha nodig had voor "die muggenbeetjes", vond ik zelf ook niet?'
Naast een inkijkje in haar jeugd, typeert de journaliste de dromen en desillusies van de Britse arbeidersklasse in de tweede helft van de twintigste eeuw op een sublieme manier. Je wordt onderdeel van het gezin, waarin vader John in de grootste staalfabriek van Europa werkte, waar op dat moment 13.000 mensen in dienst waren. Door deze baan kon het gezin zich steeds meer luxe veroorloven, waardoor ze uiteindelijk verhuisden van een kleine flat naar een huis met een voor- en achterdeur. Toch sleten bepaalde gewoontes niet. Zo bleef John blikjes suikerstroop uitwassen, waaruit hij thee dronk in de fabriek.
'Waarom neem je geen oude mok mee? vroeg mijn moeder soms. Ach, daar gaan de jongens alleen maar eindeloos over lopen mekkeren.'
Deze leefwereld stort vanaf het neoliberale bewind van Margaret Thatcher langzaam in. De industrie sluit, waardoor steeds meer mannen in Motherwell werkloos raken en de drugshandel in de jaren tachtig en negentig welig tiert. Terwijl Orr in deze tijd carrière maakt in Londen, komt ze aan het einde van het boek terug naar Schotland om te zien hoe de fabriek waar haar vader altijd heeft gewerkt, wordt gesloopt.
In de Britse hoofdstad laat Orr de leefwijze van haar ouders steeds meer achter zich, maar de narcistische houding van haar moeder blijft haar ook als volwassen vrouw achtervolgen. Pas na haar dood in 2012 durft ze door de spullen van haar ouders te snuffelen, waarna het idee voor dit boek ontstaat. Door het schrijfproces lijkt ze de meest pijnlijke episodes uit haar jeugd achter te laten. Het eindresultaat is een win-win-situatie, want voor de buitenstaander leveren haar herinneringen een prachtig en waarheidsgetrouw inkijkje in een Schots arbeidersgezin op.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Nicole van der Elst
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
