Overwint liefde alles?

In klassiekers High Fidelity en About a Boy beschreef Nick Hornby op een vlijmscherpe en humoristische manier problemen van alledaagse, maar ietwat doelloze personages. In zijn nieuwe roman Op het eerste gezicht stapt hij niet van deze succesformule af, maar voegt hij er wel iets aan toe. De opbloeiende relatie van de tweeënveertigjarige Lucy en tweeëntwintigjarige Joseph speelt zich af in 2016, tegen de achtergrond van het Brexit-referendum.

De ogenschijnlijk onmogelijke liefde tussen de twee hoofdpersonen bloeit op in Noord-Londen. De blanke gescheiden Lucy woont daar met haar twee zoons. De donkere Joseph werkt er op zaterdag in de lokale slagerij, een van zijn vele baantjes waarmee hij de eindjes aan elkaar probeert te knopen. De aanloop naar het moment waarop je kennismaakt met beide personages is typisch Hornby. In de rij voor de slagerij probeert Lucy uit alle macht de nieuwsgierigheid van een buurtbewoonster naar haar liefdesleven te temperen. ‘Waar ben je naar op zoek? In een man?’ In werkelijkheid of in Lucy’s hoofd werd het stiller in de rij. ‘Nergens naar. Ik ben niet op zoek.’

Naast het verschil in leeftijd en ras is de belangstelling van anderen één van de hobbels die het paar moet overwinnen. De eerste stadia van hun relatie brengen ze daardoor binnenshuis door, waar ze hun tijd in bed afwisselen met het kijken naar The Sopranos. In de eerste helft van het boek twijfelen ze ook zelf aan de haalbaarheid van hun samenzijn. Dit krijg je mooi mee, omdat het verhaal beurtelings vanuit Lucy en Joseph wordt verteld en Hornby als vanouds veel plek inruimt voor rake dialogen en herkenbare situaties. Lucy maakt zich bijvoorbeeld zorgen om haar lichaam als ze zich voor het eerst voor hem uitkleedt, terwijl Joseph zich geneert voor haar meedeinende reactie als hij een zelfgeproduceerd nummer laat horen. ‘Lucy begon hevig met haar hoofd op het ritme te wiegen, waardoor Joseph door de grond ging van schaamte. Hij wilde zeggen dat ze ermee moest ophouden, maar dat zou betekenen dat hij door de muziek heen moest praten, wat hij niet wilde.’

De twee lopen nooit tegen echt grote problemen aan, zeker wanneer ook vrienden en familie positief op hun samenzijn reageren. Toch voelt de relatie een beetje uit balans, omdat nergens echt duidelijk wordt waardoor de twee zich tot elkaar voelen aangetrokken. De interactie tussen Lucy en Joseph gebeurt bijna altijd wanneer ze elkaar niet helemaal begrijpen of bang zijn voor de mening van anderen. Momenten waaruit de liefde tussen de twee hoofdpersonen blijkt zijn schaars, waardoor de relatie niet altijd even geloofwaardig is.

Door hun verschillen in sociale klasse te benadrukken, verweeft Hornby ook de actuele politieke situatie in het verhaal. Het Brexit-referendum is nog een extra horde die de hoofdpersonen moeten nemen. Lucy, de welgestelde lerares Engels, stemt tegen uittreden. Niet omdat ze daar zelf hartstochtelijk in gelooft, maar vooral omdat het sociale milieu waarin zij zich beweegt dit ook doet. De ouders van Joseph hebben in hun werk steeds meer te maken met buitenlandse collega’s. Ze zijn bang om minder betaald te krijgen of hun baan te verliezen, waardoor zij zich tot het Brexit-kamp voelen aangetrokken. Tussen Lucy en Joseph vormt dit geen onoverkomelijk probleem, vooral omdat Joseph op het moment suprême zowel ja als nee op het stemformulier aankruist. Hun relatie is vooral een metafoor, waarin de auteur laat zien dat door wederzijds begrip elke moeilijke situatie op te lossen is, zelfs een politieke en maatschappelijke splijtzwam als de Brexit.

Ondanks deze schoonheidsfoutjes weet Op het eerste gezicht vooral te overtuigen omdat Hornby een liefdesgeschiedenis neerzet vol herkenbare en humoristische momenten. Door het gemak waarmee hij deze situaties omschrijft, vormen de personages in deze roman een fijne toevoeging aan het kenmerkende oeuvre van de Britse auteur.