Voorbij de schaamte van een familiegeschiedenis
‘Ik zit in een taxi in Bangkok. Mijn metgezel – Europees, wit – spreekt vloeiend Thais, maar elke keer als hij iets vraagt, richt de taxichauffeur zich met zijn antwoord tot mij. Ik schud mijn hoofd. Pom mai ben Thai. Ik ben geen Thai. Not Thai.’ Schrijver Tash Aw zet met deze openingszinnen meteen de toon voor zijn familiekroniek Vreemdelingen op een kade. Niet alleen in Thailand wordt hij als onderdeel van de lokale bevolking gezien, in Nepal en China gebeurt precies hetzelfde. Hoewel de auteur blijft herhalen dat hij uit Maleisië komt, lijkt het alsof hij overal thuishoort. ‘Mijn gezicht gaat op in het culturele landschap van Azië: ten oosten van India neem ik een wisselende identiteit aan die zich plooit naar de mensen om me heen.’
In een krachtig en persoonlijk relaas beschrijft Aw in dit boek zijn eigen familiegeschiedenis. Een historie met één rode draad: migratie. De auteur wil geen antwoord geven op de vraag waar hij precies vandaan komt, maar hij wil vooral laten zien hoe er in het hedendaagse Azië wordt gezwegen over je plaats van herkomst. Iets wat hij met doeltreffende voorbeelden uit zijn eigen familie onderschrijft. De vreemdelingen op de kade uit de titel zijn bijvoorbeeld mensen uit de geboortestreek van zijn grootvaders. Beiden maakten ze de gevaarlijke oversteek van China naar Maleisië. Ze hadden als enige geruststelling dat er bij aankomst iemand uit de herkomstregio op ze stond te wachten. Vanaf dat moment hinkte de familie van Aw op twee gedachten: het land van herkomst vergeten en zo snel mogelijk een nieuw bestaan opbouwen, tegelijkertijd bleven ze in sommige waarden ook traditioneel Chinees.
Het slimme is dat het boek op een vergelijkbare wijze is opgebouwd, waardoor de boodschap van schaamte over de eigen geschiedenis nog harder binnenkomt. In twee delen wordt de familiehistorie uit de doeken gedaan, maar er is wel een duidelijk verschil in toon en opzet. In het eerste deel probeert Aw informatie in te winnen bij familieleden die hier altijd over zwegen. Zo vertelt zijn vader op een uiterst kwetsbaar moment over de armoede waarin hij opgroeide. Iets wat hij als succesvol man nu liever verzwijgt, want armoede maakt je kwetsbaar en dat is beschamend. Toch steelt Aw vooral de show in het tweede deel van het boek waarin hij een uiterst gevoelig, maar prachtig beeld neerzet van zijn overleden grootmoeder.
In dit laatste gedeelte richt hij zich rechtstreeks tot haar en beseft de auteur dat er in elke familie personen zijn die zich verheffen boven het stereotype beeld dat naar de buitenwereld wordt uitgedragen. Pas in het laatste gesprek dat de auteur met haar heeft, beseft hij dat ze ondanks haar eenvoudige komaf altijd iets van het leven probeerde te maken. Ze liet zich daarbij niet beïnvloeden door de denkbeelden van haar familie of de lokale gemeenschap. Iets waar de hoogopgeleide Aw veel meer moeite mee heeft. Toch blijkt uit elke zin het respect en de liefde die hij voor haar koestert. Al komt dit dus pas in hun allerlaatste ontmoeting bovendrijven: ‘Ik zit daar alleen met jou en nu we ons laatste gesprek voeren, zoals we beiden weten, dringt tot me door dat het verhaal van onze verbondenheid het verhaal is van een scheiding. Onze mate van intimiteit wordt uitgedrukt in de afstand die we tot elkaar innemen.’
Door zichzelf en zijn familieleden zo kwetsbaar neer te zetten, bereikt Vreemdelingen op een kade veel meer dan het geven van een inkijkje in een boeiende persoonlijke geschiedenis. De ervaringen van personen die dichtbij de schrijver staan, geven ook een uiterst intiem inkijkje in de hedendaagse Aziatische cultuur, die doordrongen is van het geloof in vooruitgang. Juist door te zwijgen over het verleden, hoef je je alleen op de toekomst te richten. En dit is, zoals Aw zelf vaak ervaart, precies de reden dat hij uiterlijk overal in Azië thuis lijkt te horen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Nicole van der Elst
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
