KlimAX

Op 13 februari hebben we de leesclub van dit boek, dus het is mogelijk dat ik daarna nog wat kleine aanpassingen aan deze recensie doe.

Ik ben afgestudeerd op het onderwerp YA dystopie, dus ik wil in mijn recensie iets dieper ingaan op de elementen van de dystopische wereld uit dit boek. Daarnaast is dit ook een van mijn favoriete genres om te lezen, dus heb ik er veel over te vertellen!

Het dystopische genre kan worden opgedeeld in vier categorieën: klimaat, totalitair regime, post-apocalyptisch en een 'seeming utopia'. Iedere dystopie heeft een van deze vier categorieën als hoofdthema - daar ligt de nadruk op - en het is per boek dan mogelijk dat er van de andere categorieën ook wat elementen in de wereld worden verwerkt, maar dat is niet noodzakelijk. Aangezien er maar vier categorieën zijn, is het onoverkomelijk dat dystopische verhalen op elkaar lijken of gebruik maken van dezelfde thema's. Op zich is dat in dit verhaal ook aan de orde, want er zijn gewoon bepaalde dystopische elementen in dit boek te vinden die echt al vaker zijn gebruikt. Echter, ik vond het gebruik van het klimaat in dit verhaal wel echt heel erg origineel, zeker in combinatie met AI. In de dystopische categorie 'klimaat' vallen eigenlijk voornamelijk boeken waarin het klimaat in erg slechte staat is - een dystopische wereld is er namelijk een waarin je niet wilt leven omdat die te verschrikkelijk is - dus een wereld waarin veel overstromingen of aardbevingen zijn bijvoorbeeld. In dit boek wordt dat wel even benoemd, maar ligt de nadruk vooral op hoe goed het klimaat is. Ik vind dat een ontzettend leuke twist aan het gebruik van dit onderwerp in combinatie met een dystopie, omdat het totaal buiten de lijn der verwachtingen ligt en dus heel origineel is.

Ik zou dus ook niet zeggen dat dit een klimaatdystopie is - wel klimaatfictie, maar dat is weer een ander gesprek. Ik denk dat deze dystopie eerder in de categorie 'totalitair regime' thuishoort. Ik kan niet uitleggen waarom zonder het hele einde te spoilen, dus dat ga ik niet doen, maar denk hier maar eens goed over na als je het boek uit hebt (en anders stuur me gerust een bericht). Ik vond het daarnaast echt heel tof om te lezen dat het totalitair regime, censuur, AI en een gelaagde samenleving zo goed met elkaar verbonden waren in dit boek. Als je een van deze thema's zou proberen weg te halen, dan zou het hele verhaal vallen. De connectie tussen deze onderwerpen is dus ook echt van groot belang voor het begrip van het plot en dat maakt dat het boek echt heel goed in elkaar zit en je kan lezen dat er veel moeite in de world-building is gestoken.

Ook het stukje futurisme was goed aanwezig in het verhaal. Dit zorgde ervoor dat het verhaal wat meer richting science-fiction werd geduwd dan echt richting fantasy of thriller, maar ik vond dat wel een goede toevoeging. Het verhaal speelt zich iets meer dan 100 jaar in de toekomst af en dat voelt gewoon heel logisch door alle futuristische elementen. Er is veel vergevorderde technologie, zoals een persoonlijk ingebouwd zoekscherm, feed en meer, zelfrijdende voertuigen en een erg ver gevorderd AI systeem. Omdat dit meteen aan het begin vrij duidelijk in het verhaal verwerkt zat, zit je als lezer meteen in de goede setting en hoef je je niet iedere keer opnieuw af te vragen wanneer het verhaal zich eigenlijk afspeelt en vergeet je dat niet. Ik vond wel dat het er iets te dik bovenop werd gelegd, zeker na het begin. Als het eenmaal duidelijk is gemaakt aan de lezer dat dit soort geavanceerde technologie er is dan hoeft dat niet benadrukt te blijven worden. Ik raakte er een klein beetje geïrriteerd door, omdat de nadruk dus wat verkeerd leek te liggen - te veel op de technologie en te weinig op het plot.

Dit gevoel had ik ook een beetje aan het einde van het verhaal. De ontknopingsscene gaf heel duidelijk weer wat de boodschap van dit verhaal was en daarna werd dit nog uitvoerig nabesproken, als een soort nabeschouwing. Dit had voor mij echt niet gehoeven, het haalde zelfs wat van de kracht van de boodschap weg. Het voelde een beetje alsof de grap nog een keer uitgelegd werd nadat je er al om had gelachen. Misschien is dit omdat de auteur het boek op jongeren heeft gericht en het heeft bedoeld als een soort kennismaking met het genre, maar ik denk dat de jongeren dat ook niet per se nodig hebben om het verhaal te kunnen begrijpen. Het maakte het boek iets te kinderlijk en dat vond ik wel jammer.

Wat ik daarentegen aan het plot wel weer heel leuk en origineel vond was het feit dat dit boek veel focus legt op programmeren en programmeertaal. Ik heb het idee dat dat in de samenleving - en zeker onder jongeren - steeds populairder wordt, zeker nu het ook regelmatig op scholen als (keuze)vak wordt aangeboden. Ik denk dat de auteur daarmee heel goed heeft ingespeeld op de actualiteit. Daarnaast vond ik ook dat het onderwerp niet te specialistisch was neergezet, waardoor het ook voor leken erg leuk blijft om erover te lezen. Er werd niet met moeilijke termen gestrooid en er werd niet te veel tot in detail getreden, dus dat vond ik heel tof.

Wat ik ook heel fijn vond - en dat is niet sarcastisch - is dat er geen romantiek in dit verhaal zit, maar dat de hoofdpersonen en hele goede platonische relatie ontwikkelen. Ik baal er altijd ontzettend van als ik een spannend verhaal aan het lezen ben (of dat nou een dystopisch verhaal, thriller, fantasy of whatever genre is) en dat er dan per se op een of andere manier romantiek in verweven moet worden. Het voelt vaak erg geforceerd en het lijkt zo alsof je als tiener alleen maar gelukkig kan zijn als je een relatie hebt - wat natuurlijk echt helemaal nergens op slaat. Ik denk dat het veel belangrijker is - zoals in dit boek te lezen is - dat jongeren kunnen lezen over het ontwikkelen van (onverwachte) vriendschappen en dat dat ook niet per se zonder slag of stoot hoeft te gaan. Dat is in dit boek heel goed gedaan en vond ik heel waardevol.

De vormgeving van het boek was verder erg tof en paste goed bij het verhaal! De omslag ziet er een beetje uit als een post-apocalyptische wereld en dat spreekt het positieve klimaat thema een beetje tegen, maar ik vind de kleur op snede echt heel tof gedaan (zwarte achtergrond met blauwe codetaal). Verder waren de hoofdstukken gewoon genummerd, maar vond ik het wel erg fijn dat er bij ieder hoofdstuk bovenaan stond wiens perspectief je gaat lezen. Dat scheelt veel verwarring. Ook zijn de hoofdstukken niet te lang en dat vind ik altijd erg fijn want dan ga je iets sneller 'even' zitten om te lezen.

Om een lang verhaal kort te maken: ik vond dit echt een ontzettend tof boek en ik kan niet wachten op het volgende deel! Ik denk ook dat we trots mogen zijn dat een auteur van eigen bodem zo'n goed uitgewerkte en originele dystopie heeft geschreven, want er komt de laatste tijd nogal wat bagger uit op dat gebied (gevalletje 'alles is al een keer geschreven'). Ik vond het in ieder geval een van de betere die ik de afgelopen jaren heb gelezen en ik raad het zeker aan aan liefhebbers van dystopieën, klimaatfictie en spannende verhalen.

Luitingh-Sijthoff, onwijs bedankt voor dit recensie exemplaar en de mogelijkheid om deel te nemen aan jullie leesclub!