Vreemde vogel
Jaap Robben (1984) had al een behoorlijke staat van dienst als kinderboekenschrijver toen in 2014 zijn debuutroman Birk verscheen. Birk sloeg in als een bom en werd door zowel boekhandelaren als het NRC betiteld als ‘Beste Romandebuut van 2014’. Robben ontving naar aanleiding van dit boek een werkbeurs van het Nederlands Letterenfonds. Gelukkig blijft hij ook de jeugd voorzien van boekenpareltjes, maar de volwassenen onder ons kijken reikhalzend uit naar een tweede roman.
Alhoewel het hoofdpersonage Mikael een jongen is die uitgroeit tot een tiener, is Birk niet echt een Young Adult-verhaal, al kan het door de jeugd evengoed worden geconsumeerd als door de volwassen lezer.
Op een piepklein eiland woont Mikael met zijn vader Birk en zijn moeder Dora. Verder staan er op het eiland slechts twee huizen. Het huis van buurman Karl en het huis van mevrouw Augusta, aan de andere kant van het eiland. Mevrouw Augusta is al enige tijd dood dus wonen er slechts vier mensen op het gehele eiland. Toch is Mikael niet eenzaam. Zijn vader leert hem alles wat hij weten moet en af en toe gaat hij naar de ‘grote stad’ Tramsgund, een vissersdorp aan de andere kant van het water.
Het verhaal begint als de vader van Mikael is verdwenen op zee. Wekenlang wordt er naar hem gezocht maar hij is er niet. Mikael ziet hem levendig voor zich, maar langzamerhand verdwijnt papa in de foto’s en vervaagt hij tot een herinnering. Mikael wordt ouder. Leren gaat niet zo goed zonder papa. Zijn relatie met zijn moeder verloopt uiterst moeizaam want zij houdt hem verantwoordelijk voor het verdwijnen van zijn vader. Samen sluiten ze zich steeds meer af van de buitenwereld. Het is een pijnlijk wankel evenwicht dat steeds meer overhelt. De meeuw speelt als een metafoor (die je zelf kunt invullen) een rode draad door het verhaal.
Birk is een verrassend debuut dat je vanaf de eerste pagina bij de strot grijpt. Het kruipt langzaam onder je huid en doet de haartjes van je arm rechtovereind staan. Alles in de lezer verzet zich tegen wat onvermijdelijk lijkt. De beklemmende sfeer is wat Birk bijzonder maakt samen met de echtheid van de personages, al heb je ze nog nooit ontmoet. Birk is een unieke vertelling die je nooit meer los laat.
De omslag is pakkend. Zowel de mooie kop van de meeuw als de knappe kop van de auteur zelf. Met hun krachtige blikken lokken ze je vanaf de buitenkant dit levensverhaal in. Ze grijpen je en raken je in je kern. Dit is zoals een boek hoort te zijn. Rotsvast als het eiland waar het zich afspeelt, met een gerede kans dat je verdrinkt.
Birk verscheen reeds in 2014, maar is nog steeds een seller. Tegenwoordig zelfs verkrijgbaar in de betere mannenschoenenwinkel in een giftpakket met veters en sjaal. Robuust en chique, een sterke combinatie die nooit uit de mode geraakt.
Reageer op deze recensie