Ongelovig mooi

Guus Kuijer (1943) vond het Godsdienstonderwijs op de lagere school dusdanig boeiend dat hij de Bijbel wilde navertellen, zodat het boek zou lezen als een spannende roman. Al jarenlang werkt de auteur, die velen van ons hoofdzakelijk kennen van de kinderboekenreeksen Madelief en Polleke, dagelijks urenlang aan het navertellen van het Oude Testament. Natuurlijk startte deel 1 van De Bijbel voor ongelovigen met Genesis, waarin Adam op meeslepende wijze de schepping beschrijft. De toon was gezet, en hoe! In deel 5 zijn we aanbeland bij het einde van het boek Koningen, Job en de profeten. We zijn dus al een goed eind onderweg, maar voor wie nu instapt: ga er lekker voor zitten en laat je meeslepen, want het leuke aan de Bijbel is dat je altijd opnieuw mag beginnen. Dat deden we vroeger tenslotte ook, aldus de auteur.

Gelovig zijn is voor het lezen van deze reeks geen enkel probleem, maar niet te strikt in de leer, want Kuijer houdt van de Bijbel, maar zeker ook van een goed literair verhaal. Hij volgt de lijn edoch niet de letter. Zijn doel is om de Oudtestamentische Bijbelverhalen bij het grote publiek onder de aandacht te brengen, door ze prachtig op te schrijven. Dit is een must want de Bijbel is volgens Kuijer gewoonweg een literair meesterwerk en deze oerverhalen behoren tot ons erfgoed. Kortom: Kuijer wil ons enthousiasmeren voor de geest en niet per se voor het geloof.

Deel 5 begint met het verhaal van Izebel, die we uit het Oude Testament kennen als echtgenote van koning Achab. Met haar verleidingskunsten hield ze de koning er flink onder en met haar voorliefde voor Baäl zette ze zich af tegen de toenmalige profeten van Jaweh. Volgens de overlevering komt Izebel om het leven doordat ze uit het raam wordt gegooid en vervolgens door een gereedstaande strijdwagen wordt overreden, waarna zij wordt gevoed aan de honden. Wat Kuijer met dit verhaal doet is zeer bijzonder. Vanuit het perspectief van Izebel zelf krijgen we een onverwacht mooi tijdsbeeld te zien. Nergens wordt het droge kost of een geschiedenisles, al kan menig historicus hier een puntje aan zuigen. Izebel die we alleen kennen als een gehaaid loeder, wordt hier een vrouw van vlees en bloed, vol met liefde, angsten en haat. Als de eunuch Meriboseth ons meedeelt dat Jezebel is gedood, gaan we haar bijna missen.

We reizen verder door de Bijbel met een van de mooiste en meest meeslepende Bijbelverhalen die de Bijbel kent: Jona in de walvis. Heeft u zich ook altijd afgevraagd wat God precies van deze profeet verwachtte? Vanuit het perspectief van Chulda, die op tienjarige leeftijd een profetes wordt als zij voorspelt dat alles fout zal gaan, krijgen we eindelijk antwoorden. Jona krijgt een hernieuwde betekenis en leeft voort, net als Job in het afsluitende gedeelte. Hier overtreft Kuijer zichzelf en bijna, ja bijna zelfs het origineel.

De humor in dit boek is niet van dijenkletsende aard, maar zit ‘m in een enkel woord, veelal grappige anachronismen die je als lezer even uit het verhaal halen. Sublieme subtiliteit. De Bijbel voor ongelovigen van de moderne missionaris Kuijer is geen eenzame roep in de woestijn, maar wordt onder andere gehoord bij onze oosterburen en in de VS. De Bijbel lijkt het nieuwe zwart en is door Kuijer weer helemaal hip.

Guus Kuijer is in zijn leven al meerdere malen genomineerd en bekroond voor zijn werk (waaronder de longlist en shortlist voor de AKO Literatuurprijs alsmede de Astrid Lindgren Memorial Award) en ook voor dit deel zal er wel een stortvloed aan prijzen volgen. Nu maar hopen dat OLH hem goedgezind is en hij een behouden vaart heeft op de Ark van Noach of in een rondzwemmende walvis.