Ongrijpbaar
De groene eend is het debuut van de Franse vertaler Manu Causse (1973) en is in vijf talen uitgegeven.
De eerste alinea geeft de sfeer van het boek goed weer:
"De jongen kijkt naar de karper. Van de karper weten we het niet."
De jongen, Isaac, heeft bijna nooit een naam. Hij heet doorgaans de jongen. De jongen kijkt. Veel meer doet de jongen niet. Hij kijkt graag naar karpers. Karpers hebben geen uitdrukking op hun gezicht mede omdat ze geen wenkbrauwen hebben. De jongen ook niet, want hij plukt ze uit.
Binnen een alinea weet je dat de jongen autistisch is zonder dat het wordt gezegd. In die alinea voel je als lezer meteen sympathie voor de jongen. De jongen heeft een vader die hem eens in de week komt halen. De jongen kijkt dan urenlang naar de karpers en de Vader zit op een bankje. De Vader heeft moeite met het gedrag van zijn zoon. De Vader heeft een naam, Eric, maar die wordt niet vaak gebruikt.
Is dit een mooi verhaal? Nee, het is schitterend, vervreemdend, ontroerend en zo af en toe afstandelijk waardoor je de draad een momentlang verliest. De emoties zijn rauw en daardoor echt. Je wilt het verhaal leren kennen van de Vader, de Zoon en de oude man, maar door de vele perspectieven vervliegt het beeld soms sneller dan je zou willen.
Het boek heeft natuurlijk een verhaal, al is dat niet het meest typerende aan het boek. Vader Eric weet zich vaak geen raad met het gedrag van zijn zoon. Communicatie tussen de twee verloopt stroef. Dat verandert als Eric een groene eend erft. Isaac reageert positief op de auto en Eric besluit op pad te gaan. Zijn ex-vrouw, de moeder van Isaac, is hier niet van gecharmeerd en roept de gendarmerie te hulp. Die zetten de achtervolging in. Niet met sirenes, maar met rustig en doortastend onderzoek. Een roadmovie door Frankrijk is geboren. Het is ontroerend om te zien hoe beide personages zich ontwikkelen en steeds meer met elkaar in contact komen.
Causse is vertaler en zijn liefde voor taal spat van iedere pagina. Taal is de ware reden om dit boek te lezen. Het is alsof je een extensionalistische film kijkt die inzoomt op de karakters zonder dat je begrijpt waar de scène precies om draait. Het is de sfeer die pakt. Het ongrijpbare van de kunst bepaalt het verhaal en wordt ingekleurd door mooie zinnen.
"De wereld is kalm als de jongen er niet is."
Dit omschrijft bij aanvang het gevoel dat de Vader bij zijn zoon heeft. Het laat zijn onmacht zien. Aan het einde van de reis kijken Vader en zoon elkaar aan. De zoon ontwijkt de blik van zijn Vader niet. En de Vader voelt zich alsof hij de karper is. En als het verhaal dan echt ten einde is kijkt de zoon naar een kat en de Vader kijkt naar hem, gaat staan en kust – zonder iets te zeggen – zijn zoon.
"Zachtjes valt de wereld op zijn plaats. (…) Het was de moeite waard."
En hoe ongrijpbaar het boek ook is, de moeite waard is het zeker.
Vertaler Manik Sarkar heeft een hele kluif gehad aan deze vertaling waar alles draait om de dromerige taal, waarbij zoveel betekenis zit in het woord dat er niet staat. De wirwar van tijden, personages, perspectieven komt in het Nederlands helemaal tot zijn recht. Het boek is mooi vormgegeven. De omslagfoto is sfeervol en omhelst de sfeer van de wereld waarin Isaac leeft.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Nienke Pool
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
