Ongrijpbaar
De groene eend is het debuut van de Franse vertaler Manu Causse (1973) en is in vijf talen uitgegeven.
De eerste alinea geeft de sfeer van het boek goed weer:
"De jongen kijkt naar de karper. Van de karper weten we het niet."
De jongen, Isaac, heeft bijna nooit een naam. Hij heet doorgaans de jongen. De jongen kijkt. Veel meer doet de jongen niet. Hij kijkt graag naar karpers. Karpers hebben geen uitdrukking op hun gezicht mede omdat ze geen wenkbrauwen hebben. De jongen ook niet, want hij plukt ze uit.
Binnen een alinea weet je dat de jongen autistisch is zonder dat het wordt gezegd. In die alinea voel je als lezer meteen sympathie voor de jongen. De jongen heeft een vader die hem eens in de week komt halen. De jongen kijkt dan urenlang naar de karpers en de Vader zit op een bankje. De Vader heeft moeite met het gedrag van zijn zoon. De Vader heeft een naam, Eric, maar die wordt niet vaak gebruikt.
Is dit een mooi verhaal? Nee, het is schitterend, vervreemdend, ontroerend en zo af en toe afstandelijk waardoor je de draad een momentlang verliest. De emoties zijn rauw en daardoor echt. Je wilt het verhaal leren kennen van de Vader, de Zoon en de oude man, maar door de vele perspectieven vervliegt het beeld soms sneller dan je zou willen.
Het boek heeft natuurlijk een verhaal, al is dat niet het meest typerende aan het boek. Vader Eric weet zich vaak geen raad met het gedrag van zijn zoon. Communicatie tussen de twee verloopt stroef. Dat verandert als Eric een groene eend erft. Isaac reageert positief op de auto en Eric besluit op pad te gaan. Zijn ex-vrouw, de moeder van Isaac, is hier niet van gecharmeerd en roept de gendarmerie te hulp. Die zetten de achtervolging in. Niet met sirenes, maar met rustig en doortastend onderzoek. Een roadmovie door Frankrijk is geboren. Het is ontroerend om te zien hoe beide personages zich ontwikkelen en steeds meer met elkaar in contact komen.
Causse is vertaler en zijn liefde voor taal spat van iedere pagina. Taal is de ware reden om dit boek te lezen. Het is alsof je een extensionalistische film kijkt die inzoomt op de karakters zonder dat je begrijpt waar de scène precies om draait. Het is de sfeer die pakt. Het ongrijpbare van de kunst bepaalt het verhaal en wordt ingekleurd door mooie zinnen.
"De wereld is kalm als de jongen er niet is."
Dit omschrijft bij aanvang het gevoel dat de Vader bij zijn zoon heeft. Het laat zijn onmacht zien. Aan het einde van de reis kijken Vader en zoon elkaar aan. De zoon ontwijkt de blik van zijn Vader niet. En de Vader voelt zich alsof hij de karper is. En als het verhaal dan echt ten einde is kijkt de zoon naar een kat en de Vader kijkt naar hem, gaat staan en kust – zonder iets te zeggen – zijn zoon.
"Zachtjes valt de wereld op zijn plaats. (…) Het was de moeite waard."
En hoe ongrijpbaar het boek ook is, de moeite waard is het zeker.
Vertaler Manik Sarkar heeft een hele kluif gehad aan deze vertaling waar alles draait om de dromerige taal, waarbij zoveel betekenis zit in het woord dat er niet staat. De wirwar van tijden, personages, perspectieven komt in het Nederlands helemaal tot zijn recht. Het boek is mooi vormgegeven. De omslagfoto is sfeervol en omhelst de sfeer van de wereld waarin Isaac leeft.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Nienke Pool
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
