Eind goed, al goed?

Met De groene engeltoren Deel II - Het ontzet, komt de trilogie 'Heugenis, Smart en Sterrenzwaard' na vier lijvige delen tot een einde. Omdat Tad Williams jaren na het verschijnen van deze succesreeks aankondigde een vervolg te schrijven, besloot uitgeverij Luitingh Sijthoff het gehele epos opnieuw uit te geven. De nieuwe reeks heet 'De laatste koning van Osten Ard' waarvan het eerste deel, De kroon van het Heksenhout, in oktober zal verschijnen. Ook hier zijn de delen wederom wegens grote omvang opgesplitst in twee boeken. Tussen de oude en de nieuwe reeks verscheen ook nog het tussenboek Het hart van Steen. Voor de epische diehard fan is het dus hoog tijd om de oude reeks af te sluiten en zich te storten op de nieuwe reeks en vooraleerst op het tussenboek. Voor wie zijn geheugen eerst wil opfrissen: hier vindt u de recensies van De drakentroon, De steen des afscheids en De groene engeltoren Deel I - De belegering.

Leerden we Simon in het begin van De drakentroon kennen als “Simon Uilskuiken”, een dromerige, onhandige koksjongen die zijn monotone bestaan wilde ontvluchten, maar vervolgens vreselijk aarzelde om daadwerkelijk op stap te gaan, daarvan is allang geen sprake meer. Hij is ondertussen verheven in de ridderstand en vertoont steeds meer masculiene trekken. Simon is gegroeid, als zal er – zo zegt hij aan het einde zelf – altijd een deel van die koksjongen in hem schuilen.

Niet alleen de personages zijn verder ontwikkeld, het is de gehele wereld van Osten Ard waar we ondertussen ieder detail van kennen en die nu op ingenieuze wijze compleet wordt.

Samen met Miriamele gaat Simon stiekem op pad. Zij wil haar vader Elias met zijn praktijken confronteren en Simon is er aanvankelijk alleen bij om haar te beschermen. Het vreemde is dat noch zij noch de andere personages zich aanvankelijk naar de eindstrijd lijken te bewegen. Zelfs de avonturen die iedereen onafhankelijk van elkaar beleeft staan niet altijd in rechtstreeks verband met de rode draad. Pas aan het einde komen ze allemaal tezamen voor de grote finale en staan de troepen van de broers eindelijk tegenover elkaar. Een bloedstollende strijd waarbij velen sneuvelen. Het epos eindigt weliswaar met een 'eind goed al goed'-slot, toch is het geen afgesloten verhaal. Daarvoor is er te veel chaos in Osten Ard. En gelukkig is er hoop op een betere toekomst. Kortom: een prachtig gegeven voor een vervolg.

Over de ontwikkeling van Miriamele is in de loop der tijd veel discussie geweest. Was dit een van de minpunten uit het plot of was haar personage juist een briljante mix van ideaaltypes van prinsessen die we uit andere legendarische fantasyseries kennen? Dat oordeel mag u zelf vellen. Feit is dat door haar gelaagdheid, haar roerige verleden alsmede haar actieve rol in de strijd, zij een vrouw is van vlees en bloed waardoor zij een blauwdruk werd voor veel vrouwelijke fantasypersonages die vanaf de jaren ‘90 zijn verschenen.

Ook in dit deel zijn alle ingrediënten voor gedegen epische fantasy aanwezig. Het uitgebreide epos dat weer meer dan 800 bladzijden kent en vanuit ontelbare perspectieven is verteld gaat ook deze keer vergezeld van landkaarten en een royale appendix. Epische liederen kunnen natuurlijk niet ontbreken en door de prachtige verfilming van Lord of the Rings weten we hoe mooi deze geklonken moeten hebben. De klassieke strijd tussen goed en kwaad is aanwezig. Kortom: de liefhebber komt ook in dit spannende afsluitende deel weer helemaal aan zijn trekken.

Overtreft het de verwachtingen? Nee, dat niet, daarvoor is het bij tijden te langdradig, droomt Simon net iets te vaak en dwalen ze door te veel tunnels. Toch speelt Williams dit afsluitende deel vakkundig uit en is de complexiteit van het gehele werk memorabel. De verwachtingen voor het tussendeel en de moderne reeks zijn dan ook hooggespannen. Want met het groeien van de sympathieke Simon zagen we zeker ook een groei in het kunnen van Williams.

De omslag is een remake van de oude versie. Niet verrassend en het gezicht van Miriamele is zo computergestuurd en vlak dat we nostalgische gevoelens krijgen naar de getekende versie. De lezer die ook de Amerikaanse versie kent zal verward raken van de omslagen die verwisseld zijn. Dit komt omdat de Engelstalige hardcoverversie maar drie boeken kent. De vertaling van Max Schuchart is wederom onberispelijk en het zal voor de vertaler van Het hart van steen een harde noot zijn om die te evenaren.