Massamoord in een perfecte Tweet
De zigeunergodin is de debuutroman van schrijfster, feministe, vertaalster, activiste en dichtster Meena Kandasamy, die in India haar literaire sporen al ruimschoots heeft verdiend. The Times was in 2014 lyrisch over dit debuut en noemde het ‘een schitterend maar ook gekmakend verhaal dat wordt geserveerd met een dosis humor’. Omdat het onderwerp van het boek een massamoord is, komt dit op het eerste gezicht bevreemdend over. De interesse is edoch gewekt voor deze fragiele dame die meer dan eens is vergeleken met een Tamiltijger.
De zigeunergodin beschrijft de gebeurtenissen rond de massamoord die op de Eerste Kerstdag van 1968 plaatsvond in Tamil Nadu. Kandasamy onderzoekt de omstandigheden die leidden tot de gruwelijke afslachting van vierenveertig oude mannen, vrouwen en kinderen, als zij levend worden verbrand in het Indiase dorp Kilvenmani. En ook al weet iedereen wie er achter deze aanslag/ laffe moord zit, de daders kunnen spoorloos verdwijnen.
Kandasamy beschrijft deze gebeurtenis niet in een overzichtelijke, chronologische volgorde van historische feiten die leidden naar de massamoord. Zij cirkelt er als het ware omheen, totdat zij toeslaat en de vreselijke dag in al haar kwaadaardigheid uit verschillende perspectieven belicht.
Ze begint haar boek met een dubbele vraag, waarbij ze zichzelf en haar lezer ter beoordeling aanbiedt. Hoe kan een beginnend schrijver een dergelijk complexe en tevens gruwelijke gebeurtenis beschrijven en daarmee recht doen aan het leed dat slachtoffers, nabestaanden en een heel volk is aangedaan? Zij vraagt zich af of dit niet door een betere schrijver verteld zou moeten worden. Tevens zet zij vraagtekens bij de interesse en kunde van haar lezers: Moet dit hele probleem in een paar Tweets worden samengevat, om als hapklare brokken opgediend te worden? Is de lezer niet gewoon te lui om de bronnen, die nodig zijn om dit historische dieptepunt in al zijn gruwelen te kunnen bevatten, tot zich te nemen?
Meena Kandasamy heeft een duidelijk ambivalente houding ten opzichte van haar duizenden Facebookvrienden en Twittervolgers, aan wie ze vervolgens alles wil vertellen maar die ze ook constant beticht van oppervlakkigheid. Het gaat de lezer volgens haar om de volmaakte openingszin en de ultieme Tweet, verzucht ze meermaals.
Zo cirkelt ze om haar lezers heen, daagt ze uit en speelt met hun emoties. Trapt erop om hen even later weer te vlijen.
Kandasamy begint haar boek met een zoektocht naar de juiste vertelvorm en de perfecte openingszin, om uiteindelijk te concluderen dat haar stem zich voldoende heeft ontwikkeld om dit verhaal te kunnen vertellen. Ze emancipeert zich, net als haar lezers. Deel 1 van haar boek was als het ware nodig om zichzelf en haar publiek klaar te stomen voor de gruwelijke inhoud van deel 2 en 3.
Leest dit vervelend? Nee, integendeel. Dit cirkelen om haar lezers heen (alsmede om het onderwerp), werkt heel verfrissend. De lezer wordt geagiteerd, meegesleept en ten slotte zelfs geëmotioneerd als ze de moord uiteindelijk vanuit verschillende gezichtspunten beschrijft.
Dit boek zit heel knap in elkaar. De lezer leeft mee en daarmee is zowel de literaire als de inhoudelijke missie van de auteur geslaagd.
Ten slotte een kanttekening. Het is zowel verwarrend en stimulerend om als lezer steeds direct aangesproken te worden door de auteur. Hierdoor word je geprikkeld en lezen je hersens zeer actief mee. Je leest oordeelvormend. Maar hier gaat het wellicht voor de gemiddelde Nederlandse lezer mis. Menigeen mist de handvaten om mee te komen in de gepassioneerde gedachtegang van de schrijfster. Het na-oorlogse feodale India waar communisme continu de kop opsteekt, daar weet de gemiddelde Nederlandse lezer gewoonweg niet veel van af. Googelen naar dit specifieke incident levert geen bevredigende informatie op en de auteur zelf geeft nergens een helder historisch kader, slechts fragmenten die voor haar betoog van belang zijn. Hierdoor moet de lezer op haar oordeel afgaan en volgt hij haar mening, maar krijgt niet voldoende handvaten om zelf tot een oordeel te komen. Door het ontbreken van de historische kapstok vallen de feiten in een niemandsland.
Uiteindelijk heeft de schrijfster dus ongelijk gekregen: het is geen luiheid maar onwetendheid waardoor de lezer na het lezen van dit boek geen activist wordt die met haar ten strijde trekt tegen zoveel onrecht.
Al met al is De zigeunergodin een ware achtbaan aan emoties. Dat komt niet alleen door de inhoud die je naar de strot grijpt, maar zeker ook door de onorthodoxe wijze waarop deze zeer getalenteerde schrijfster haar publiek aanspreekt en bespeelt. Heeft ze gelijk? Wil de moderne mens zelfs een massamoord passend maken voor de perfecte Tweet?
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Nienke Pool
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
