Dat einde zag ik niet aankomen.

Adam Silvera schrijft al zolang hij zich kan herinneren dus toen hij moest gaan werken om de kost te verdienen was het een logische stap voor hem om boekverkoper te worden. Daarnaast was hij recensent kinderboeken en YA boeken. Nu heeft hij drie bestsellers op zijn naam staan: Aan het einde gaan ze allebei dood, History is all you left me en Meer gelukkig dan niet. Prachtige titels die uitnodigen tot lezen, helemaal nu The New York Times deze auteur de hemel in prijst. Toen Kinderboeken bij Uitgeverij Clavis op werkbezoek ging, kregen we een aantal preview boekjes van dit boek mee omdat de Nederlandse vertaling nog niet op de markt was. Mijn eerste reactie was: die titel, Op het einde gaan ze allebei dood, is dat geen dooddoener? 'Lees het. Echt, lees het,' zeiden ze tegen me en dat heb ik gedaan. En zonder de hele recensie te spoileren: Dit is een van de beste YA boeken die ik ooit las. Als ik een "Top 10 ooit gelezen YA's" samenstel, dan staat deze er zeker in.

Silvera situeert zijn verhaal in het huidige Noord Amerika, The Bronx om precies te zijn, de plek waar hij zelf is opgegroeid. Alles is precies zoals in de echte wereld die we kennen, met één verschil: op de dag dat je doodgaat ontvang je een telefoontje van Death-Cast om dat aan te kondigen. Dat telefoontje is heel aardig bedoeld. Ze vertellen je dat je die dag dood gaat. Op deze manier heb je de tijd om afscheid te nemen van je geliefden en om al je zaken te regelen. Je kunt iedereen uitnodigen om een pre-begrafenis te houden terwijl je er nog bent. Het telefoontje is niet bedoeld om je bang te maken, of om je te waarschuwen dat je voorzichtig aan moet doen, nee, je gaat dood. Ze bellen je alleen om je dat te vertellen, zodat je alles kunt regelen en nog van je laatste dag te genieten. Zo kun je dingen ondernemen die je altijd al had willen doen.
Dit is een heel interessant gegeven voor een boek. Stel dat je in een land woont waar iedereen die op die dag dood gaat, dat te horen krijgt. De maatschappij is daar helemaal op ingericht. Als je beste vriend het bericht krijgt, mag je vrij nemen om bij de pré-begrafenis te zijn. Er zijn bedrijven die je helpen om je laatste dag zo mooi mogelijk te maken. In sommige restaurants kun je gratis eten of krijg je korting. Je kunt je status op Facebook erop aanpassen en dan krijg je van iedereen likes. Het is natuurlijk te laat om de wereld rond te reizen, maar je kunt dit wel virtueel doen. Daar zijn speciale bedrijven voor. Veel van dit soort bedrijven vragen wel de hoofdprijs, maar wat kan het jou schelen: morgen ben je toch dood.
Al lezende vraag je jezelf af wat je zelf zou doen als dit onze realiteit zou zijn. En het leuke aan het boek is; overal waar je aan denkt komt op de een of andere manier wel aan de orde. Ik zou bijvoorbeeld al mijn geld opmaken of stelen in een winkel (geen idee waarom dat bij me opkwam). Helaas beland je je laatste dag dan in de cel en dat zou zonde zijn. Veel mensen plegen zelfmoord omdat ze dan zelf bepalen hoe ze dood gaan en niet de hele dag bang hoeven te zijn. Anderen vluchten of verstoppen zich juist in hun huis in de hoop dat ze dan het onvermijdelijke kunnen ontvluchten. Maar dat is dus niet zo: aan het einde ga je dood. Onherroepelijk. Daarom is het ook een goede titel. Als je als lezer de hoop zou hebben dat de twee hoofdrolspelers een kans maakten om het te overleven zou je de hele tijd daarmee bezig zijn, en dat is niet de bedoeling van Silvera. Hij wil je het verhaal vertellen van twee mensen die in die wereld leven en een telefoontje hebben ontvangen.
Het verhaal gaat over twee tieners die elkaar niet kennen. Mateo is een keurige jongen die heel teruggetrokken leeft. Hij woont in een flat die hij deelt met zijn vader die nu helaas in een coma ligt. Zijn moeder is tijdens zijn geboorte gestorven. Mateo overtreedt geen enkele regel en ook vrij zelden de drempel van zijn flat. Rufus is zijn tegenpool. Hij is een vrijbuiter, maar als zo vaak heeft deze ruwe bolster een tere blanke pit. Zijn ouders en zus hebben maanden eerder al een telefoontje van Death-Cast gehad en zijn verdronken doordat hun auto de rivier inreed. Rufus heeft ze voor zijn ogen zien verdrinken. Hij is de klap niet te boven gekomen. Nadat zijn ouders en zus dood waren belandde hij in een weeshuis. Daar heeft hij vrienden gemaakt. Het zijn lieve mensen die het helaas niet te nauw met de wet nemen. Op hun End-day besluiten de jongens beiden op zoek te gaan naar een Laatste Vriend. Hier is een app voor. Je voert in dat je gebeld bent en dan kom je in contact met lotgenoten. Je kunt dan iemand contacten waarmee je je laatste dag doorbrengt.
Het lot, of beter de lucratieve app, brengt de twee samen.

Het gegeven van twee tegenpolen die elkaar onder extreme omstandigheden ontmoeten en dan veranderen doordat ze tot elkaar veroordeeld zijn, is niet nieuw, dus als lezer kun je het verloop van het boek al snel uittekenen. Ze vinden elkaar vreemd en vragen zich af of ze wel samen willen zijn; dan leren ze elkaar beter kennen en tenslotte zijn ze beste vrienden. Als lezer beleef je alles mee wat zij op hun laatste dag gaan doen en je ziet hoe ze veranderen. Rufus wordt steeds liever en begripvoller en Mateo wordt steeds losser. Het is niet het raamwerk van het boek wat het zo geweldig maakt, dat is de inkleuring van de personages.
Het boek wordt vanuit verschillende perspectieven verteld. Om beurten vertellen Mateo en Rufus hoe ze de dag beleven. Ze willen het liefst blijven leven en voelen de vertwijfeling. Ze proberen de dood te slim af te zijn, maar bovenal proberen ze geen losse eindjes achter te laten. Daarvoor gaan ze op bezoek bij mensen die ertoe doen. Sommige hoofdstukken worden door random mensen verteld. Omstanders die ze tegenkomen of mensen uit het "systeem". Hierdoor krijg je een heel volledig beeld van hoe het allemaal werkt.
Hoe verder je in het boek komt, hoe meer je van Mateo en Rufus gaat houden. Je wilt niet dat ze dood gaan. Zelf willen ze ook niet dood, juist omdat ze elkaar hebben leren kennen. Gisteren waren ze nog niet zo zuinig op het leven maar door de inzichten van de ander is dat veranderd. Ze hadden elkaar nodig.
Zo af en toen gebeurt er iets dat je denkt: ja nu gaat het gebeuren. Maar dan gaan ze niet dood. De dood komt toch nog onverwacht al was die honderd keer aangekondigd.
Wat het boek heel mooi doet is aandacht besteden aan het leven dat verder gaat. Hoe vergaat het de andere personages met wie je hebt kennis gemaakt? Dit maakt het verhaal rond.
Het is de vriendschap tussen deze twee jongen die me altijd zal bijblijven. Zo mooi kan liefde zijn. Zo mooi is het leven vlak voordat je doodgaat.
Het was een geweldige leeservaring en ik ga zeker alles van deze auteur lezen. Het boek komt aan de Kinderboeken Wall of Fame te hangen en krijgt welverdiend vijf gouden sterren.

Boekgegevens.

Titel: Aan het einde gaan ze allebei dood
Auteur: Adam Silvera
ISBN 9789044831740
Uitgever Clavis bvb
Druk vanaf1e
Taal Nederland
Bindwijze Hardcover
Genre Fictie Ya Sci-fi

Nienke Pool recenseert sinds jaar en dag kinderboeken, fantasyboeken, YA boeken en literatuur. In 2107 begon ze de Facebookgroep Kinderboeken.