Ongrijpbaar fascinerend

Recht is alweer de derde fantasythriller van Rik Raven, een pseudoniem van Rik van Woerkum. Dit verhaal vormt niet direct het vervolg op de vorige twee boeken maar is wel onlosmakelijk verbonden met haar boek Bron. Al kunnen de boeken afzonderlijk van elkaar worden gelezen, het is handig om te weten dat haar boek Bron (met een western-sf setting) een grote rol in dit verhaal speelt. Recht is gepubliceerd door de nieuwe uitgever Nimisa Publishing House. NPH is een initiatief van zes auteurs die in 2015 hun krachten hebben gebundeld door te starten met een nieuw uitgeefconcept: via een coöperatie gezamenlijk hun boeken uitgeven. Hoog tijd om te kijken hoe hoog deze nieuwkomer de lat legt. Recht is het meeslepende verhaal dat is geschreven door een van de meest sympathieke fantasyauteurs die ons kikkerlandje rijk is. Normaal is dat geen kwalificatie die binnen een recensie thuishoort, maar voor wie Raven en haar levensverhaal kent, vormt dit boek een bron van herkenning van zowel haar levenslust, haar pijn alsmede haar kracht. Raven heeft geen simpel 'rechttoe rechtaan' boek geschreven waarin de rode draad je door het boek stuwt. Wat is het wel en waar ligt de kracht?

Recht is een onalledaags verhaal over twee onalledaagse hoofdpersonen die in principe los van elkaar staan. Lennard verzorgt bejaarden en troggelt ze hun spaarcenten af. Toch komt hij niet eens zo onaardig over. Zijn leven is verwoest op een verschrikkelijke dag toen hij elf jaar was en zijn familie werd uitgemoord. Dit heeft hem gehard en gevormd. Als zijn vriendin wordt vermoord begint zijn rol in dit bizarre avontuur. Daarnaast is er Ilse, die haar geheugen bewust vervlakt door zichzelf van overvloedig veel drank te voorzien. Als je in Ilse’s schoenen zou staan, zou je wellicht hetzelfde doen. Haar heden, met haar vreselijke vader, is niet veel beter te verteren dan haar verleden. Hoe haar toekomst eruit zal zien, daartoe maakt ze een keuze. Maar of het de juiste is? De twee hoofdpersonen kennen elkaar niet, toch zijn ze door hun verleden onverbrekelijk met elkaar verbonden, omdat hun levens zijn verwoest door dezelfde man. Als de geheimzinnige Endrezar hen komt halen om wraak te nemen, gaat het verhaal van start.  

Tijdens het lezen waant de lezer zich constant in een droomtoestand. Je wilt verder het avontuur ingesleurd worden omdat het intrigeert, zonder dat je precies weet waarom. Nergens biedt het verhaal voldoende houvast en toch kun je niets anders doen dan je verder de wereld van de mysterieuze schrijver Rolf Dorint laten inzuigen. Niets is wat het lijkt in Recht en zelfs de conversaties geven niet altijd een helder licht op de zaak. Scènes gaan niet altijd over de rode draad van het verhaal of maken duidelijk waarom we ons ergens begeven. Alles lijkt om de sfeer te draaien. Gedetailleerde omschrijvingen van de omgeving zijn vaak niet functioneel voor het verhaal maar onderstrepen de sfeer. En die sfeer is bijna tastbaar.    

De schrijfstijl van Raven is helder, waardoor het verhaal iets magisch krijgt. Een zelfgeschapen mythologische wereld wordt verweven met ons eigentijdse bestaan. Dat is niet altijd eenvoudig te volgen, maar geeft het verhaal tegelijkertijd een interessante laag. Menig lezer zal echter verzuipen in de fragmentarische droombeelden en dat is jammer.

Zelf omschrijft ze haar werk vaak als 'magisch realistisch' en in Recht schrijft ze: 'Lezen is vertoeven in een bubbel buiten de realiteit'. Het gevoel van verwondering, die het magisch realisme doorgaans oproept, lijkt de rode draad in haar boek te zijn. Ook het centrale thema van het boek levert de lezer meer vragen op dan antwoorden. Die centrale vraag luidt: Is wraak rechtvaardig en is de uitkomst van wraak rechtvaardigheid of slechts vergelding? Daarbij gaat Raven confronterende situaties en thema’s als incest, moord en verkrachting niet uit de weg. Voor sommigen kan dit even slikken zijn.  

Recht wordt vrij fragmentarisch verteld waardoor je als lezer niet meteen grip krijgt op het verhaal. Zo blijft het doel van de Mastermind dat in de proloog uiteen wordt gezet, veel te wazig. Dat moet je liggen. Zonder enige leidraad wordt de lezer het verhaal ingeduwd. Een gestructureerde lijn had het boek sterker gemaakt en de leesbaarheid vergemakkelijkt, zonder dat de sfeer had ingeboet. Nu zal menig lezer verzuipen.  

De omslag van Rob van der Zwaard is goed gelukt. Van der Zwaard heeft een bestaande foto in een eigen setting geplaats waardoor een sfeervolle omslag is ontstaan. Net als het verhaal van Raven is de omslag niet eenduidig en voor meerdere interpretaties vatbaar. Symboliseert de omslag de zoektocht naar het voortbestaan van de wereld? Zal het recht zegevieren of is het pure wraak die de hoofdpersonen leidt?  

Al met al een zeer geslaagd boek voor de geoefende fantasylezer. Als Recht je eenmaal grijpt, laat het je niet meer los, maar helaas zal dat niet voor iedereen gelden.