Spijkerzwijgen spreekt duidelijke taal

Recensie: Spijkerzwijgen door Simon van der Geest.

SPIJKERZWIJGEN SPREEKT DUIDELIJKE TAAL. VIER STERREN

In één van de meest gerenommeerde boekhandels van Arnhem – waar mijn 16-jarige dochter vaste proeflezer is– vroeg ik om een nieuw YA proefleesboek voor haar, liefst in de lijn van de Hongerspelen (spannend en met gecompliceerde romance) en bij voorkeur met een fantasyelement. Het boek moest verder vers van de pers zijn en bovenal de nieuwe belofte voor de toekomst vormen, zodat ik het ook met plezier kon lezen. De verkoper liep zo zelfverzekerd op Spijkerzwijgen af, dat ik verzuimd heb de achterflap te lezen…
Spijkerzwijgen voldoet bij lange na niet aan bovenstaand gestelde eisen. Dit boek is voor kinderen van 10-12 jaar, bevat derhalve geen smeuïge tienerromance en een fantasyelement is alleen met een vergrootglas te ontdekken.
Dit is nagenoeg de enige kritiek die ik te melden heb, want ik kan alleen in superlatieven over Spijkerzwijgen schrijven.
Naar mijn bescheiden mening is Spijkerzwijgen een van de beste kinderboeken die in de laatste jaren is verschenen. Simon van der Geest geeft met Spijkerzwijgen een geniale schrijfles weg waar menigeen een puntje aan kan zuigen. Dus – ter verdediging van de verkoper – het boek voldoet aan 1 van de door mij gestelde voorwaarden: Het is de belofte van de toekomst.

Spijkerzwijgen gaat over de 12-jarige Vonkie (vreselijke naam die gelukkig niet te vaak wordt genoemd) die vanwege de scheidingsperikelen van haar ouders voor een week bij opa wordt geparkeerd zodat de volwassenen in alle rust hun verschillen kunnen uitvechten. Vonkie gaat op de boerderij logeren en kijkt met moderne kinderogen naar het robuuste leven van het platteland. Door de levendige taal zit de lezer meteen tussen de koeien en diep in het verhaal. Opa vertelt en Vonkie gaat op avontuur. Meer is er niet en dat hoeft ook niet.

Simon van der Geest is de auteur van de absurde jeugdpoëziebundel Dissus, een iets te moderne edoch ongelofelijk originele bewerking van de Odyssee. Van der Geest is gevraagd om dit jaar het kinderboekenweekgeschenk te schrijven en hierdoor waren mijn verwachtingen hooggespannen voor dit boek. Die lost hij ruimschoots in. Spijkerzwijgen kan zich met gemak meten met alle kinderklassiekers van weleer. Van der Geest laat het bedrieglijk simpel lijken om een mooi verhaal neer te zetten. Zijn schrijfstijl is eenvoudig en de vaart is hoog. Wat het boek bijzonder maakt is dat het avontuur met alle zintuigen wordt beleefd. De lezer ziet niet alleen het platteland, hij ruikt, hoort en voelt het ook.

Het boek is erg hedendaags en gelukkig niet al te braaf. Er zitten leuke geintjes in waarvan dit mijn favoriet is: De kamer is oersaai. (…) Boven de deur hangt een kruisbeeld met een Jezus die kijkt alsof hij doodgaat van verveling. Ik snap hem wel, die Jezus.

Enkele kleine kanttekening zou ik tot slot willen plaatsen.
Zo af en toe ziet Vonkie dingen die ze vanuit haar hoek onmogelijk kan waarnemen. Dat is jammer. Meer dan eens passen haar gedachtes niet bij een meisje van twaalf. Erg storend is het allemaal niet.
Illustraties zijn van Karst_Janneke Rogaar. De landkaart en de stamboom zijn ogenschijnlijk zeer eenvoudig, maar rijk aan detail en met fijne pen getekend. De stamboom is veel te donker afgedrukt waardoor deze moeilijk te lezen is. De kaart is erg handig maar mist een paar cruciale koeien…
De cover is van Deborah van de Schaaf. Ik hou persoonlijk niet van al die zwarte omslagen maar dat is een besluit van de uitgever en kan haar niet worden aangerekend. De foto zelf is aardig, maar nogal fantasieloos.

Tenslotte. Van der Geest overtreedt in dit boek vele gouden regels die ik het afgelopen jaar over schrijven heb geleerd. Hij allitereert; verzuimt komma’s waar ze verplicht zijn; begint soms drie keer achter elkaar met hetzelfde woord en wijzigt van perspectief – waarbij Vonkie ineens de lezer directer aanspreekt – maar waardoor je als lezer ineens rechtstreeks in het verhaal betrokken wordt. En juist deze “fouten” maken het boek eigenwijs en leuk om te lezen: het gaat niet om de regels maar om het verhaal. En dat staat. Als een huis.
En verder zeg ik niks en zal ik Spijkerzwijgen.

Spijkerzwijgen is geschreven door Simon van der Geest bij uitgever Querido (2015)