De omweg – Gerbrand Bakker; een ongrijpbaar en donker boek
Dit zinnetje zegt veel over Agnes, het hoofdpersonage in De omweg. Ze trekt zich terug op het platteland van Wales, en laat haar oude leven in Nederland achter zich. Er is daar iets tussen haar en een jonge student van haar gebeurd, meer wordt niet duidelijk. Tweehonderddrieëndertig pagina’s lang blijft de lezer gissen, stukje bij beetje wordt het verhaal deels ontrafeld. De omweg is een uitdagend boek, waarbij het vooral draait om datgene wat niet gezegd wordt. Maar het is ook een donker boek met zware onderwerpen.
Natuur
Aan de ene kant lijkt Agnes haar leven in Wales op te bouwen: ze verkent de omgeving te voet en probeert de wildernis in de tuin beteugelen. De natuur wordt prachtig en meeslepend beschreven en de vrouw lijkt alleen gelukkig wanneer ze zich hieraan overgeeft: door naakt te zwemmen of te zonnen op een rots. Maar al snel blijkt dat ze te zwak is voor het fysieke werk en de afzondering. Hoewel ze de mensen in het dorp ver van haar af probeert te houden, verwelkomt ze Bradwen, een student die komt aanwaaien. Het contrast tussen de levendige en sterke jongeman en de steeds verder aftakelende vrouw is pijnlijk. Ook hij is de weg kwijt, beide zijn ontworteld. De toenadering is bitterzoet en komt niet als een verrassing. De erop volgende ontknoping van het verhaal wel.
Afstandelijk personage
De Nederlandse echtgenoot van Agnes wordt consequent aangeduid met ‘De man’, waarmee wordt aangegeven dat hij er al niet meer toedoet voor Agnes. Waarom hun relatie zo slecht is blijft gissen, al lijkt er gehint te worden op homoseksuele gevoelens van de man en een onvervulde kinderwens. De enige persoon die Agnes toelaat is Bradwen, maar die wordt door haar keer op keer vergeleken met een hond. Hiermee wordt duidelijk wat ze van hem vindt: hij biedt haar troost en warmte, maar is geen gelijken. Doordat Agnes geen andere personen tot haar gevoelsleven toelaat is het op sommige momenten moeilijk haar sympathiek te vinden, ze is afstandelijk en egoïstisch.
Poëzie
Agnes lijkt naar het platteland te zijn vertrokken in navolging van Emily Dickinson, de dichteres is het onderwerp van haar dissertatie. De dichtregels worden ingenieus in het verhaal vervlochten. Maar ook de relatie met deze dichteres is complex: eenmaal aangekomen op het platteland kan Agnes zich niet meer verliezen in haar poëzie. Bovendien is de isolatie ook niet zo idyllisch als Dickinson het deed lijken. Het werk verloopt moeizaam. Bakker vertelt weinig. De lezer wordt midden in het verhaal geplaatst en geeft geen context. Er gebeurt weinig in het verhaal, maar ook de gedachtes van het hoofdpersonage worden niet uitgebreid beschreven. Ze zijn er en worstelen.
Door de symboliek en de rol van de dieren (das, vos en ganzen) lijkt het boek soms magisch-realistisch. Het is aan de lezer om de betekenis hiervan te ontrafelen, maar dat is niet altijd makkelijk. Het boek is een aanrader door de natuuromschrijvingen, Bakker is een hovenier, maar het is ook een uitdagend en soms ongrijpbaar boek, niet alleen door de summiere informatie maar ook door het stugge, koude personage. Daarmee is De omweg vooral voor lezers die ervan houden te puzzelen en zich vast te bijten in een boek.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Nikkie Jessen
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
