Dappere feel-good-sci-fi

Mara van Ness is naast schrijver van sciencefiction ook lerares natuurkunde. Daarom begon ik nerveus aan dit boek. Ik heb het al niet zo op getallen, als ze in combinatie met lettertjes komen breekt het zweet me uit. Die angst bleek ongegrond, dit boek zit vol interessante verwijzingen naar natuurkundige verklaringen of speculaties - ik kan daar het onderscheid niet tussen maken - maar wordt nergens eenzijdig bèta.

Dit is het derde deel van de Zwijgende Aarde serie. Net als de eerste twee boeken lijkt dit een ‘New Adult’ te zijn. Een raket die net zijn laatste brandstoftrap heeft afgestoten, een capsule die nu voor het eerst zelf zijn weg moet vinden. Ook het hoofdpersonage van dit boek staat op dat punt in haar leven.

De wereld in de Zwijgende Aarde is een vrij expliciete aanklacht tegen een kapitalistische wereld van uitbuiters en uitgebuiten. Daar sympathiseer ik mee, maar het is ook kort door de bocht. Hoe zit het met het ontstaan van die samenleving, waarom is er de ruimte geboden aan een VAHA om te woekeren tot wat het nu is? Dit boek geeft daar ook nog geen antwoord op maar toont vooral de uitwassen van het systeem aan. Dat doet het heel gepast met een soort glam-cyberpunk setting op Titan waar de verhouding tussen de ‘haves’ en de ‘have-not’s’ volkomen op de spits is gedreven tot voorbij het decadente en obscene. Gaaf uitgewerkt.

Dit boek neemt zijn tijd om op gang te komen en dat levert je al snel diskwalificaties op als ‘slow-burner’ of ‘ik kwam er niet in’. Ik vind het juist een kracht. Niet elk verhaal hoeft er als een symfonie van Beethoven in te knallen. Dit is Die Moldau, het begint kabbelend, maar wacht maar, die apotheose escaleert zo echt wel de pan uit.

Naast de wat serieuzere speculaties over wetenschap, techniek en leefwijze op Titan zijn er ook de nodige sci-fi gadgets. De sarcastische polsband vond ik heel goed werken, deed een beetje denken aan het robotje uit de film Captain Nova - hebben de scenarioschrijvers stiekem leentjebuur gespeeld? De als Baba Yaga op kippenpoten rondrennende megarobots met lichtzeisen deden het bij mij wat minder goed.

Sinds ik sciencefiction lees, vliegen de genres me om de oren - wat aantoont dat scifi zelf meer dan een genre is. Ditmaal las ik een feel-good roman. Hulde aan Mara van Ness, dapper want zowel sciencefiction als feel-good worden snel als pulp gezien, waarbij de trouwe lezers van de ene stijl niet zelden de andere stijl ook nog eens moeilijk kunnen verteren, denk ik. Mevrouw van Ness wast hen allen gepast de oren.

Emmelie is een heel boeiend karakter. Waar in deel twee van de serie de mens juist een tango danst met zijn instincten en lusten, lijkt het personage in dit boek helemaal in de ban van haar ratio te zijn. Mijn eerste indruk was: ze lijkt moeilijk toegang te hebben tot haar emoties en zeker tot haar lusten - wat deze geeky dame een leuke variatie op het meer gebruikelijke feel-good karakter maakt. Waar veel New Adult nogal seks gedreven kan zijn, is Emmelie er gewoon niet zo in geïnteresseerd. Dé seksscene in het boek wordt dan ook toepasselijk beschreven met een wit regel, een knip tussen het betreden van de hotelkamer en het babbelend rechtop in bed zitten moment achteraf. Tijdens het lezen begon ik te denken: ben ik niet te bekrompen en is Emmelie juist wel in balans met zichzelf? Ligt het probleem bij mij omdat ik denk dat er iets mis is met haar? Dit soort overpeinzingen horen voor mij ook echt bij sciencefiction verhalen, hoe ziet seksualiteit er in de toekomst uit? Dit boek liet me daar over nadenken, er is een lans gebroken voor het type brein dat zich gewoon niet zo door lusten laat afleiden. Mijn vermogen tot inclusiviteit is weer wat uitgebreid.

Mara van Ness is pas de tweede niet mannelijke auteur van sciencefiction die ik lees, na Octavia E. Butler. Ik neem mij bij deze voor om de ratio ten minste 1:1 te krijgen.