Flinterdunne scheiding tussen feit en fictie

In 2015 debuteert auteur Olga Majeau in het non-fictie genre met haar boek Een schitterend isolement, waarin ze op zoek ging naar haar eigen familiegeschiedenis. Aangezien het zwijgen van families en hun geheimen haar fascineren, is dat wederom het grote thema in haar nieuwe boek Eenzaam, de dapperen. Dit keer over de familie van haar echtgenoot.

In het begin van de jaren zeventig overlijdt de moeder van Bernard en Didier, aan de voet van de Pyreneeën door een auto-ongeluk. Voor de vader van de twee jonge Franse jongens, Gustave, is het te pijnlijk om met hen over haar te spreken. En daarom wordt er gezwegen. Vader en zoons raken van elkaar vervreemd. Waar het ongeluk hen nader tot elkaar had kunnen brengen, drijft het hen juist af van wie hen als gezin verbindt: Monique. Voor de jongste zoon Didier is er daarom na zijn studie geen reden meer om in Frankrijk te blijven wonen, en hij emigreert. Wanneer hij weer terugkeert voor de begrafenis van zijn stiefmoeder Claudette, ontmoet hij oude bekenden die hem zeggen dat hij op zijn moeder lijkt. Maar door het vele zwijgen van zijn vader en broer beseft Didier dat hij helemaal geen herinneringen heeft aan haar. Hij is zijn moeder vergeten. Daarom gaat hij tegen het principe van het zwijgen in samen met zijn vrouw Olga op zoek naar de verloren herinneringen over zijn moeder.

In het boek speelt de grens tussen feit en fictie en tussen waar en onwaar een belangrijke rol. Het fascineert Majeau dat je van alles kunt vergeten, zélfs je eigen moeder. De herinneringen die Didier nog aan haar en het ongeluk heeft, blijken achteraf niet waar te zijn: ingekleurd door zijn eigen fantasie en de verhalen van anderen.

'Herinneringen hebben het verontrustende vermogen om achteraf nog van gedaante te veranderen. Soms is daar niet veel voor nodig. Je hoort iets over iemand en die nieuwe wetenschap zet je herinneringen aan hem in een ander licht.'

Het verhaal en de herinneringen bewijzen dat de grens flinterdun is. En niet alleen in de herinneringen van Didier en zijn familie is deze te vinden. De auteur presenteert haar non-fictie roman ook op zodanige wijze dat de grens tussen feit en fictie zo dun is dat factie ontstaat. Bijvoorbeeld wanneer je over de diepere, soms symbolische lagen van het boek spreekt. Wat waar is in deze roman blijft interpretatie van de lezer.

In Eenzaam, de dapperen is niet alleen aandacht voor de (verloren) herinneringen van Didier, ook de pijn en de herinneringen van vader Gustave en broer Bernard komen aan bod. Hierin komt duidelijk naar voren dat ze alle drie hun eigen beeld van Monique hebben en na bijna vier decennia nog steeds niet met z’n drieën over haar kunnen praten:

'Alle drie houden ze hun eigen Monique voor zichzelf.'

Ondanks dat is zij nog steeds wel aanwezig in hun zwijgen. Dit laat Majeau zien in het tweede deel van het boek, waarin de jeugd van Didier wordt weergegeven. De pijn en het verdriet van de plotselinge dood van moeder en vrouw gooien de familiebanden overhoop. Zo, dat je in dit deel van het boek het gevoel krijgt dat Didier, als zevenjarig jongetje, het blijkbaar als zijn taak ziet om zijn vader tot steun te zijn en te blijven, in plaats van andersom:

'"Durf jij soms niet?" vroeg Loïc.
"Wat? Hier slapen? Wel. Alleen is mijn vader dan alleen."'

In Eenzaam, de dapperen omschrijft Olga Majeau op boeiende wijze de gevolgen van zwijgen. Verbogen herinneringen of soms zelfs geen herinneringen laten zien dat er niet iets sluitend als 'waarheid' en 'objectief' bestaat. Wat waarheid is, is subjectief.