Word leesactivist!

Dit is de canon, dekoloniseer jouw boekenkast met deze 50 boeken is samengesteld door Kadija Sesay, Deirdre Osborne en Joan Anim-Addo. Het boek is prettig vertaald door Pauline Onderwater en Jessica Brouwer. Deze Nederlandse vertaling wordt ingeleid door Shantie Singh. Zij geeft nog een aantal mooie leestips vanuit het Nederlandse taalgebied.

Dit is de canon is opgebouwd uit een introductie door de samenstellers, de daadwerkelijke canon, een nawoord en een uitgebreide literatuurlijst van alle genoemde boeken en doorleestips. De 50 aangedragen boeken worden in korte hoofdstukken omschreven: zowel de inhoud als de overwegingen over de dekoloniserende uitwerking van het verhaal, de thema’s en/of de schrijfstijl. Daarna volgt beknopte informatie over de auteur en de verschillende uitgaven van het boek. De hoofdstukjes worden afgesloten met leestips van boeken van hetzelfde genre (verhalen, coming of age, romans), uit hetzelfde wereldgebied, met vergelijkbare thema’s (neokolonialisme, inheemse wijsheid, slavernij, lhbtiqa+, psychische problematiek, immigratie, patriarchaat) en/of schrijfstijlen (bv. gebruik van spreektaal zonder vertaling om te wijzen op culturele dominantie van koloniale talen).

De inhoudsopgave van Dit is de canon is beschikbaar op de website van uitgever Orlando (https://www.uitgeverijorlando.nl/wp-content/uploads/2023/06/leesfragment-Dit-is-de-canon.pdf). In een tijd waarin ik mij wil laten voeden door goede boeken van voornamelijk vrouwen van niet-westerse afkomst - om mijn leeservaringen te balanceren en uit te breiden - kwam deze inhoudsopgave als geroepen. Inmiddels ben ik zo’n 20 boeken van (schrijfsters van) de canon verder en een schat aan leeservaringen rijker: van het poëtische werk Wind en zeil van Simone Schwarz-Bart, het invoelbare De zegeningen van het moederschap van Buchi Emecheta, het prachtige verhaal in Vorstin van het noorden van Eden Robinson en de scherpe, originele taal van Sandra Cisneros, Arundhati Roy en Jamaica Kincaid tot het betoverende Beminde van Toni Morrison, de indrukwekkende geschiedenissen in Een halve gele zon van Chimamanda Ngozi Adichie en Adem, ogen, herinnering van Edwige Danticat, de klassieker De kleur paars van Alice Walker, die ik nu met andere ogen lees dan in mijn tienerjaren, en favoriet Trompet van Jackie Kay.

Het werd tijd om het boek waarin deze boeken worden aangeraden - Dit is de canon - erbij te pakken. De korte analyses van de boeken die ik al gelezen heb, gaven nieuwe dimensies aan mijn leeservaringen. En met een inspirerende lijst tips struin ik opnieuw tweedehands boekaanbieders langs om mijn collectie uit te breiden. Mijn boekenkast bevat nu een wereldreis aan geschiedenis, cultuur, perspectieven en schrijfstijlen in boeken met ruimte voor ambivalentie. Alleen al door deze leesuitdaging aan te gaan, draag ik volgens de samenstellers van de canon (die zij graag in beweging zien) bij aan literair activisme. “[Dit boek] daagt de lezer uit tot heroverweging van de te boek gestelde mensen in de veelheid aan gelauwerde nationale ‘literaturen’, tot afweging van wat of wie er mist en tot een hernieuwde beoordeling van het heden en zijn betekenis.” Doe je mee?