Van de hel in de hemel. De Koloniën van Weldadigheid
Als Asschen Kaatje geeft het wat structuur aan haar leven, terwijl Gerrit zijn brood met Kaatje deelt, vaak het enige eten dat zij en haar man ten deel vallen. Gerrit heeft met Kaatje te doen, haalt vaker Nelis uit het café en heeft voor hun kelderwoninkje voor beiden gezorgd. Dag in dag uit, maand in maand uit loopt de jonge Kaatje met de askar mee door Gerrits wijk. Zij en haar man kennen elkaar van het strenge weeshuis waaruit ze weg gelopen zijn en op straat zwierven tot Gerrit zich over hen gebogen heeft.
De Franse bezetting door de sansculotten1, de armoedige soldaten van Napoleons leger, die een uitgemergeld Nederland achterlieten, is nog maar net voorbij. Werkloosheid en armoede tieren welig. Het geeft de sociaal bewogen generaal Johannes van den Bosch de stoot om de armoede te bestrijden door landbouw koloniën te stichten – in 1818 opent de proefkolonie Frederiksoord als eerste zijn poorten. Later volgen Wilhelminaoord, Willemsoord en andere.
Asschen Kaatje droomt ervan dat zij tot de uitverkorenen behoort. Zij en Nelis behoren tot de gelukkigen en vertrekken vanuit de Rotterdamse haven naar het hoge noorden. Onderweg sterft Nelis van kou en honger – Kaatje blijft verweesd achter. Wat brengt de toekomst haar? Als door een wonder krijgt ze een eigen huisje en lapje grond in Wilhelminaoord, maar de wijkmeester daar is ontstemd en bezorgt haar inwoning van een agressieve man. Op een nacht vertrekt hij naar een plaggenhut en dwingt Kaatje met hem mee te gaan, maar ze vlucht nog diezelfde nacht. Een schaapherder vangt haar op en zijn oude moeder neemt haar in huis. Spoedig sterft de oude vrouw en opnieuw staat Kaatjes leven op dood spoor. Ze besluit naar Rotterdam te vertrekken om het graf van haar overleden man te zoeken en naar asman Gerrit en zijn vrouw te gaan, om hen te bedanken voor wat zij al die jaren voor haar en Nelis hebben gedaan. Maar de vraag blijft, wat nu?
Met De weduwe van de kolonie over Asschen Kaatje licht Marja Visscher een tipje van de sluier op van de bittere armoede waarin Frankrijks Napoleon Nederland aan het begin van de negentiende eeuw heeft achtergelaten en de poging van generaal Johannes van den Bosch om met de Koloniën van Weldadigheid de allerarmsten, de zwervers en de verslaafden een bescheiden toekomst te bieden en tegelijkertijd de grote steden van hen te ontdoen. Haar roman mag dan een feel good-karakter hebben. Zij haalt ook een al lang vergeten geschiedenis op, waarin de betrokken welgestelden zich onderscheidden met een goed bedoeld initiatief dat uiteindelijk weinig levensvatbaar blijkt. Niettemin zag Unesco het belang van het unieke karakter van De Koloniën van Weldadigheid in en beloonde in 2021 Van den Bosch’ initiatief door de koloniën te erkennen als werelderfgoed.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Paauw
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
