Herman Koch op z’n best (maar niet achter de microfoon)

Herman Koch heeft het weer geflikt. Luchtplaats is een boek dat leest als een messcherpe conversatie: slim, spitsvondig en vol onderhuidse spanningen. Het draait om een driehoeksverhouding tussen een schrijver, een politieagent en een gangster – drie personages die allemaal intelligent zijn, al is de een nét iets slinkser dan de ander. De leugens die ze elkaar (en zichzelf) voorschotelen zijn een feest om te volgen: soms volkomen logisch, soms totaal onbegrijpelijk, maar altijd heerlijk vernuftig.

Het verhaal is spannend en grappig tegelijk, al zit ‘m dat niet in wilde achtervolgingen of schaterende slapstick. De humor en spanning komen uit de ongemakkelijke situaties waarin de personages zich manoeuvreren – en dat doet Koch meesterlijk. De dialogen zijn scherp, snedig en laten zien dat niet alleen de personages, maar vooral de schrijver zelf een intelligent potje meepraat.

Hoogtepunten? De talkshow waarin de gangster de gladde presentator compleet afbrandt – een scène om van te smullen. Of het ijzige gesprek tussen de zoon van de schrijver en zijn aardrijkskundeleraar, waarin ongemak tot kunst wordt verheven. Koch maakt het extra boeiend door geen duidelijke hoofdpersoon aan te wijzen. Je herkent je in alle drie de hoofdfiguren, waardoor je steeds switcht van sympathie.

De setting – eigentijds Amsterdam – is prettig herkenbaar en geeft het boek een extra laag geloofwaardigheid. Maar geloofwaardig of niet, als luisterboek werkte het voor mij minder. Herman Koch mag dan een briljante schrijver zijn, maar als voorlezer klinkt hij simpelweg te elitair voor de Amsterdamse sfeer van Luchtplaats. Zijn stem voelt misplaatst. Kees Prins had hier een gouden greep geweest.

Desondanks: een absolute aanrader. Na Het Diner heeft Koch weer een voltreffer geschreven. 4 van de 5 sterren.