Lezersrecensie
Stoelriemen vast voor Harari's opzettelijk ongemakkelijke AI-toekomst
Yuval Noah Harari, bekend van onder andere Sapiens en Homo Deus, biedt ons met zijn nieuwe boek Nexus wederom een diepgaand en prikkelend verhaal. Het onderwerp van het boek is uiterst actueel: de impact van technologie en kunstmatige intelligentie op onze samenleving. Harari schetst een toekomst waarin technologieën, met name algoritmen en AI, een steeds grotere rol spelen in het leven van de mens. En hoewel we vaak geconfronteerd worden met de voordelen van deze ontwikkelingen, benadrukt Nexus vooral de mogelijke negatieve gevolgen, iets wat in de huidige optimistische retoriek van tech-giganten soms onderbelicht blijft.
De kracht van Harari ligt in de manier waarop hij context biedt. Hij plaatst moderne ontwikkelingen in een historische lijn die begint bij de allereerste vormen van communicatie: van mondelinge tradities op plekken als de Griekse agora, tot de uitvinding van de boekdrukkunst, en uiteindelijk de onmiddellijke verspreiding van informatie via digitale netwerken. Waar de mens voorheen controle had over informatie en de verspreiding ervan, zien we nu dat algoritmen en AI ons voorbijstreven. Dit is volgens Harari een fundamentele verschuiving: waar we ooit als mensen de architecten van onze eigen kennis waren, moeten we nu toegeven dat machines ons op sommige gebieden hebben ingehaald.
Een centraal punt in Nexus is deze verschuiving van controle. Harari beschrijft hoe algoritmen zichzelf blijven verbeteren zonder dat de mens nog volledig begrijpt wat er gebeurt. Van het herkennen van kattenplaatjes tot het overwinnen van grootmeesters in spellen als AlphaGo, AI toont aan dat het slimmer is dan wij op veel gebieden. Het zorgwekkende hieraan is dat deze technologieën niet meer door ons worden gecontroleerd, maar zichzelf blijven ontwikkelen en daardoor 'out-of-our-control' zijn.
Harari maakt de boodschap levendig door een breed scala aan onderwerpen aan te halen. Van heksenjachten en episodes van de dystopische serie Black Mirror, tot historische figuren als Stalin en zelfs de rol van vrouwelijke Iraanse chauffeurs – deze uiteenlopende voorbeelden ondersteunen zijn stelling dat technologie, hoewel ooit door de mens ontwikkeld, nu aan een eigen leven begint.
Het sombere toekomstbeeld dat Harari schetst, is zeker niet optimistisch. Maar dit is bewust: hij wil dat we stilstaan bij de risico's van AI, zonder afgeleid te worden door de voordelen die ons dagelijks worden voorgehouden. Toch is dit pessimisme geen reden om het boek weg te leggen. Sterker nog, Nexus biedt inzichten die je laten nadenken over de toekomst, vergelijkbaar met het effect dat Homo Sapiens op mij had. Het boek zet je aan het denken en opent nieuwe perspectieven.
Hoewel sommige recensenten opmerken dat Nexus overlap vertoont met Harari’s eerdere boeken, zoals Homo Deus en 21 Lessen voor de 21e Eeuw, kan ik daar niet over oordelen omdat ik deze boeken niet heb gelezen. Wat ik wel kan zeggen, is dat Nexus op zichzelf een zeer boeiende en intellectueel verrijkende ervaring is. Ik heb er ontzettend van genoten en het boek gaf me genoeg 'food for thought' om nog lang over na te denken.
Kortom, Nexus is een boek dat de moeite waard is voor iedereen die wil begrijpen hoe technologie ons leven nu en in de toekomst beïnvloedt, en die bereid is om ook de minder rooskleurige kanten onder ogen te zien.
De kracht van Harari ligt in de manier waarop hij context biedt. Hij plaatst moderne ontwikkelingen in een historische lijn die begint bij de allereerste vormen van communicatie: van mondelinge tradities op plekken als de Griekse agora, tot de uitvinding van de boekdrukkunst, en uiteindelijk de onmiddellijke verspreiding van informatie via digitale netwerken. Waar de mens voorheen controle had over informatie en de verspreiding ervan, zien we nu dat algoritmen en AI ons voorbijstreven. Dit is volgens Harari een fundamentele verschuiving: waar we ooit als mensen de architecten van onze eigen kennis waren, moeten we nu toegeven dat machines ons op sommige gebieden hebben ingehaald.
Een centraal punt in Nexus is deze verschuiving van controle. Harari beschrijft hoe algoritmen zichzelf blijven verbeteren zonder dat de mens nog volledig begrijpt wat er gebeurt. Van het herkennen van kattenplaatjes tot het overwinnen van grootmeesters in spellen als AlphaGo, AI toont aan dat het slimmer is dan wij op veel gebieden. Het zorgwekkende hieraan is dat deze technologieën niet meer door ons worden gecontroleerd, maar zichzelf blijven ontwikkelen en daardoor 'out-of-our-control' zijn.
Harari maakt de boodschap levendig door een breed scala aan onderwerpen aan te halen. Van heksenjachten en episodes van de dystopische serie Black Mirror, tot historische figuren als Stalin en zelfs de rol van vrouwelijke Iraanse chauffeurs – deze uiteenlopende voorbeelden ondersteunen zijn stelling dat technologie, hoewel ooit door de mens ontwikkeld, nu aan een eigen leven begint.
Het sombere toekomstbeeld dat Harari schetst, is zeker niet optimistisch. Maar dit is bewust: hij wil dat we stilstaan bij de risico's van AI, zonder afgeleid te worden door de voordelen die ons dagelijks worden voorgehouden. Toch is dit pessimisme geen reden om het boek weg te leggen. Sterker nog, Nexus biedt inzichten die je laten nadenken over de toekomst, vergelijkbaar met het effect dat Homo Sapiens op mij had. Het boek zet je aan het denken en opent nieuwe perspectieven.
Hoewel sommige recensenten opmerken dat Nexus overlap vertoont met Harari’s eerdere boeken, zoals Homo Deus en 21 Lessen voor de 21e Eeuw, kan ik daar niet over oordelen omdat ik deze boeken niet heb gelezen. Wat ik wel kan zeggen, is dat Nexus op zichzelf een zeer boeiende en intellectueel verrijkende ervaring is. Ik heb er ontzettend van genoten en het boek gaf me genoeg 'food for thought' om nog lang over na te denken.
Kortom, Nexus is een boek dat de moeite waard is voor iedereen die wil begrijpen hoe technologie ons leven nu en in de toekomst beïnvloedt, en die bereid is om ook de minder rooskleurige kanten onder ogen te zien.
1
10
Reageer op deze recensie
