Interessante toekomstroman, maar niet over het klimaat
Van Karina of de ondergang van Nederland van Wouter Godijn (Atlas Contact, 2021) verscheen binnen drie maanden een tweede druk, waarbij voor- en achterflap vol werden gezet met vier- en vijfsterrenjubel uit o.a. de Volkskrant, Trouw en NRC Handelsblad. Op voorkant: “Literair vuurwerk […] een roman waarin echt iets op het spel staat.”
Op het ogenblik is klimaatfictie in en de achterflap speelt daarop in door te openen met “De zeespiegel stijgt, Nederland wordt steeds natter”, alsof dat in deze roman het belangrijkste is. Godijn sluit daar bij aan: “Ik begin bij de zeespiegel. De hedendaagse zeespiegel (het is 2031) doet wat hij geacht werd niet te doen. Stijgen.” (blz.17). Hij laat de ik naar de zee reizen om het met eigen ogen te zien, maar daarna is het: de “stijgende zeespiegel verdween – nadat hij een dag of vijf, zes een hot item was geweest – op mysterieuze wijze uit het nieuws.” (blz. 27) En pas op bladzijde 147 komt het weer ter spraken, heel terloops.
Deze roman gaat dan ook niet over het klimaat en de klimaatcrisis, en is dus ook geen klimaatfictie. Helemaal aan het eind schrijft de ik dat ook: “En opeens dacht ik weer aan die vreemde fantasie die ik de afgelopen tijd regelmatig had gehad. Dat mijn leven door iemand werd geschreven. Dat ik, zelf schrijver, me bevond in een boek van weer een andere schrijver. Stel nu eens (voor de aardigheid) dat hij in dat boek Nederland niet liet onderlopen (gniffel) omdat hij wilde waarschuwen voor de klimaatsverandering (welnee!), dat hij alleen maar hoopte dat zijn lezers dat zouden denken. (De smiecht!) Dat ze er met z’n allen in zouden trappen, terwijl hij in werkelijkheid alleen maar boos was, omdat hij Zijn Grote Liefde was kwijtgeraakt. Zijn woede uitleefde door de hele boel onder water te zetten.” (blz. 318)
Karina of de ondergang van Nederland is een boeiende, dynamische, humorvolle, relativerende en geëngageerde roman vol zelfrelativering. Wanneer je citaten begint te noteren, blijf je bezig met overtypen. Het is literair vuurwerk, inderdaad, waarin voortdurend de werkelijkheid van de roman ter discussie staat; de ik is een schrijver maar niet de schrijver Wouter Godijn die de roman schrijft. En is het is ook een toekomstroman, maar een die, naast het verhaal over de Grote Liefde, gaat over het politieke klimaat, zoals dat wel eens wordt uitgedrukt. Hij gaat niet over stijgend water, dat is alleen maar maar dichterlijke beeldspraak.
Het verhaal zou zich afspelen in 2031, maar dat wordt niet echt de werkelijkheid. Je kunt een wel een fictieve politicus als Groverd Wild bedenken die “ons allemaal op den duur naar de verdoemenis [leidt]. Naar het einde van het o zo fragiele bouwsel dat we beschaving noemden.” (blz. 318), wanneer je dan aan Jeroen Dijsselbloem (!) denkt, vergelijkt met Marron, Xi of Poetin, “er waren een heleboel enge mannen om uit te kiezen” (blz. 318), dan zit je in 2021, niet in 2031. Toch ervaar je het als lezer wel als een toekomstroman, maar dan wel een toekomstroman over wat er nu aan het gebeuren is: “Het was gebeurd: Nederland, het vredige landje waar nooit iers gebeurde, het poppenhuislandje van de boerenkool, van de kwaakmannetjes en de kwaakvrouwtjes, de Leegputtens, de Jorritsma’s, de Ruttes, de Balkenendes, de Bussemakers en de Dijsselbloemen, het land dat sinds de Tweede Wereldoorlog had gesudderd en gesudderd, als een stoofpot die hoelang hij ook sudderde nooit echt gaar zou worden, was veranderd in Marron Country. Of Poetin-land. Nederland was nu zo’n land waar mensen die er standpunten op na hielden die de regering onwelgevallig waren, spoorloos verdwenen.” (blz. 205) Waarbij de Leegputtens verwijst naar zijn roman Hoe ik een beroemde Nederlander werd uit 2013.
De “ondergang van Nederland” uit de titel is dus de ondergang van het Nederland zoals we dat kennen, een sociaal politieke verandering. Eigenlijk is dit weer zo’n autobiografische sciencefiction, hetgeen niet wegneemt dat het wel degelijk ook sciencefiction is, een extrapolatie van huidige ontwikkelingen naar een nabije toekomst.
Een boeiende, leuke en interessante toekomstroman, niet over het klimaat, alleen maar over het politieke klimaat, waarvan ik mij afvraag of deze de liefhebber van sciencefiction zal aanspreken.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Paul van Leeuwenkamp
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
