'Een leerzaam verhaal over de oorlog, maar de uitwerking kon beter'
Het is begin 1940 als Floris van zijn vader hoort dat het oorlog is. Direct gaat de radio aan en volgen ze het nieuws thuis op de voet. ‘Het zijn vreemde dagen. De radio staat de hele tijd aan, ook ’s nachts, en we horen over gevechten, maar bij ons in het dorp gebeurt er niets. Het lijkt net of de oorlog niet echt is.’ In de dagen, weken en maanden die volgen lees je hoe het Floris verder vergaat als 10-jarig jongetje in de oorlog. Eerst gebeurt er weinig, later komen er Duitse soldaten naar zijn woonplaats Zandvoort.
In het begin moest ik enorm wennen aan dit boek, omdat er een overvloed aan informatie op je afkomt. Van straatnamen tot onderdelen van het leger – de eerste hoofdstukken duizelde het me nogal (er is gelukkig een woordenlijst achterin, dat wel). Daarna begon ik het verhaal meer te waarderen. Het is ongetwijfeld heel waardevol dat dit verhaal is opgeschreven. Iedereen kent de gruwelijke verhalen over de Joden en die mogen we zeker niet vergeten, maar het is ook belangrijk dat zulke alledaagse dingen over de oorlog worden opgeschreven. Er zitten bijzondere tijdsbeelden in Fietsen zonder banden die ik helder voor me zag. Zo speelt Floris met klasgenoten legertje in de duinen en nemen ze de woorden over van Duitse soldaten. Een ander heftig beeld vond ik dat Floris opeens Joodse klasgenoten niet meer ziet, omdat ze naar een aparte school moeten en ook nergens meer mogen komen. ‘Geen slimme Nannie, geen lieve Roosje en geen lawaaiige Maupie meer in de klas.’ Korte zinnen vanuit het perspectief van een kind met een krachtige boodschap. Dat komt aan.
***Naar Amsterdam en op fiets zonder banden naar Drenthe***
Het tweede deel van het boek speelt zich af in Amsterdam. Floris en zijn ouders en broertje moeten namelijk op bevel weg uit Zandvoort. Terwijl Floris aan een nieuw leven begint op een nieuwe school, gaat de oorlog gewoon door. In het boek lees je bijvoorbeeld dat zijn vader bang is voor de bommenwerpers of dat ze de granaatscherven op het dak horen neerkletteren. Later schetst De Vos het beeld van de honger en armoede tijdens de oorlog – van hongerig naar school gaan tot Amsterdammers die naar het platteland trekken naar boerderijen. Uiteindelijk vertrekt Floris zelf ook als hij 15 is. Hij laat de voedselbonnen thuis achter en vertrekt op de fiets zonder banden van zijn moeder richting Drenthe.
*** Mijn eindoordeel ***
Fietsen zonder banden schetst een realistisch beeld van een doodgewone jongen in de Tweede Wereldoorlog. Frederik de Vos schuwt geen enkel onderwerp – zo gaat het ook over NSB’ers in de straat of over verliefd worden als puberjongen. Alles komt voorbij en wordt eerlijk besproken. Ik vond het tof om op deze manier meer over de oorlog te weten te komen, maar heb ik ook wat punten van kritiek. De hoeveelheid informatie tussendoor vond ik te veel. Met voorkennis over die tijd is het makkelijk te lezen, maar als je dat als (jong)volwassene niet hebt dan moet je sommige dingen regelmatig opzoeken – van bepaalde voorwerpen tot ‘Bulletje en Boonestaak’ (dat bleek een stripverhaal). Dat maakt het geheel minder toegankelijk. Ik had daardoor ook vaker de neiging het boek weer even weg te leggen, ondanks dat ik wel meer over Floris wilde lezen.
Ook mocht het verhaal van mij na de bevrijding stoppen. De laatste dertig bladzijden waarin nog wat wordt teruggeblikt, boeiden mij eerlijk gezegd veel minder dan de rest van het boek. Ik geef Fietsen zonder banden daarom drie sterren.
Deze recensie verscheen eerder als onderdeel van een blogtour op Bookbreak.nl: https://www.bookbreak.nl/non-fictie/recensie-fietsen-zonder-banden-frederik-de-vos/
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Paula Heeger
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
