De pruik van de geleerde
In het essay over vrouwen beweert Schopenhauer dat we ze ten onrechte het schone geslacht noemen, mannen denken dat alleen maar als ze seks willen. Vrouwen leggen het in schoonheid, karakter en verstand af tegen mannen. Hoe komt Schopenhauer aan deze ideeën? Hij leeft in een tijd waarin voor vrouwen alleen een afhankelijke rol is weggelegd. Voor mannen is het evenmin ideaal: ‘In ons monogame werelddeel betekent trouwen zijn rechten halveren en zijn plichten verdubbelen’. Bovendien heeft Schopenhauer geen al te beste ervaringen met vrouwen. Na het overlijden van zijn vader kan hij het slecht met zijn moeder vinden en hij heeft weinig geluk in de liefde.
Schopenhauer heeft geen goed woord over voor de universiteitsfilosofie. Als je het aantal instellingen, docenten en studenten ziet, zou je denken dat het de mensheid om kennis en inzicht te doen is. Maar schijn bedriegt. De docenten leven van hun vak in plaats van voor hun vak. De studenten leren niet uit interesse, maar om mee te kunnen praten. Kortom: ‘De pruik is het goed gekozen symbool van de pure geleerde als zodanig. Het hoofd wordt daardoor getooid met een weelderige bos haar van anderen, bij gebrek aan eigen haar’. Schopenhauer hekelt de specialisatie in de wetenschap. Een geleerde lijkt daardoor op een fabrieksarbeider die zijn hele leven hetzelfde maakt.
Schopenhauer is op zijn best in het essay over schrijven en stijl. Schrijven is onderhevig aan de zwaartekracht: het is makkelijker om gedachten op papier te zetten, dan ze de weg naar het hoofd van de lezer te laten volgen. Als je de lezer wilt bereiken, moet de weg zo direct mogelijk zijn. Geen abstracties, maar concrete, op ervaring gebaseerde begrippen. Vooral: helder denken, want alleen wat helder gedacht is, kun je helder opschrijven.
Andere essays gaan over godsdienst, recht en politiek, zelfmoord en zelfstandig denken. Schopenhauer bestrijdt het idee dat zelfmoord een laffe daad is, integendeel, het gaat lijnrecht in tegen de voor hem zo primaire levenswil. Hij is kritisch over lezen: ‘Gedachten die wij lezen, zijn de kruimels van andermans tafel, de kleren die een gast heeft laten hangen. […] Lezen is slechts een surrogaat voor ons eigen denken; wanneer wij lezen, laten we onze gedachten aan de leiband van een ander lopen’.
‘Er is geen vrouw die deugt’ is een fijne bloemlezing uit de omvangrijke verzameling filosofische essays van Schopenhauer. Het is een ideale introductie tot zijn werk, de essays zijn altijd prikkelend en nodigen uit tot discussie. Eerder verschenen als privé-domein 30 met op de kaft een fraaie schets van Schopenhauer en zijn onafscheidelijke poedel.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Peter Bakema
Gesponsord
Aan het lot kun je niet ontsnappen ... of wel?
Intermezzo is een prachtige roman over broers en geliefden, van dé literaire stem uit Ierland.
Door de late middeleeuwen letterlijk aan te raken blaast Van Loo ons verre verleden meer dan ooit nieuw leven in.
Een ode aan de Hollandse keuken en de smaak van thuis.
Meer dan 200 recepten voor de kerstdagen.
Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Het leukste cadeau voor iedereen: lol verzekerd!
Toine Heijmans neemt zijn lezers mee naar de uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis.
Een roman over iemand die floreert als onderzoeker, maar zich het comfortabelst voelt als ze zelf in de schaduw blijft
In Lijtje deelt Harmen van Straaten ontroerende, grappige en herkenbare verhalen over zijn dementerende moeder.
De schitterende beelden en poëtische teksten vertellen het verhaal van een bijzondere vriendschap, tussen het meisje en de drie dieren.
Een magisch coming-of-age-verhaal over een jongen die zijn eerste weekend zonder zijn ouders doorbrengt. . . en een leeuw die op hem komt passen.
Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Deze nieuwe fase kan er een zijn van vreugde, vervulling en verdieping.
De Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
De auteur van Het meisje in de trein is terug! Ligt de waarheid op het eiland begraven?
Kenia, 1926. De jonge Ivy staat voor grote uitdagingen. Ondertussen is Ranjana, een jonge Indiase vrouw, op de vlucht.
Een nieuwe, inclusieve geschiedenis van het vroegst bewoonde continent van de wereld.
Een prachtig overzicht van de liefdespoëzie, van de vroege middeleeuwen tot nu
Hoe kunnen we ons een weg banen door dit alles?
Drie jaar geleden overleed haar beste vriendin, en sindsdien staat Erins leven stil.
Kenia, 1910. Als de jonge Ivory meereist met haar vader op safari, wordt ze onmiddellijk verliefd op het land en de natuur
