Menselijk, al te menselijk
Sinds 1952 werkte hij aan de Rijksuniversiteit Groningen, eerst als assistent, later als lector in de fysische geografie. Hij kreeg een conflict met de hoogleraar en hij zou te veel tijd aan de literatuur besteden. Er kwam zelfs een parlementaire onderzoekscommissie die Hermans grotendeels in het gelijk stelde. Maar hij had er schoon genoeg van, nam in 1973 ontslag en vertrok naar Parijs, waar hij zijn roman schreef.
Professor Dingelam is de hoofdpersoon van ‘Onder professoren’. Hij is hoogleraar in de technische scheikunde en leeft voor en door de wetenschap. Een heel verschil met professor Tamstra, een man met het gezicht van een oorlogsmisdadiger die zelfs geen proefschrift heeft geschreven, maar wel hoogleraar-directeur is. Dingelam is competenter, maar Tamstra is sluwer. Het heeft zo zijn nadelen om vakidioot te zijn.
Dingelam heeft geen netwerk en onderhoudt zijn contacten niet. Op een dag krijgt hij de Nobelprijs, maar de rector magnificus heeft geen idee wie hij is of hoe hij hem kan bereiken. Zijn collega’s lijken eerder van dan voor de wetenschap te leven. Ze zijn wel blij met de Nobelprijs, maar hun jaloezie overheerst. De meesten vinden dat het geld van de prijs aan de universiteit toekomt. Vooral Tamstra is jaloers en pest Dingelam door hem een kleiner kantoor te geven.
Dingelam houdt geen rekening met mensen. Hij heeft geen idee wat de studenten beweegt en komt met hen in conflict. Hij begrijpt niets van hun verlangen naar inspraak. Ze zijn daar toch om iets te leren? Hoe kunnen ze dan willen meebeslissen over de collegestof of over de tentamens?
Er komen steeds meer vergaderingen. Geleidelijk aan wordt het Dingelam onmogelijk te werken. Ze protesteren tijdens de colleges en bezetten zijn kantoor. Uitgerekend op de dag dat Dingelam in de aula gehuldigd wordt, verstoren studenten de plechtigheid met een rookbom. Dingelam is niet gelukkig met de Nobelprijs, hij zou liever een rustig leven willen leiden.
‘Onder professoren’ eindigt met een verklaring van professor Zomerplaag dat het niet om een sleutelroman gaat. Blijkbaar zouden we op het idee kunnen komen, want de roman is rijk aan toespelingen op het concrete conflict van Hermans. Misschien is Zomerplaag van hetzelfde kaliber als zijn collega’s uit de roman en er vooral op uit om de reputatie van de universiteit en zichzelf hoog te houden.
‘Onder professoren’ is een zedenschets van een zonderling biotoop in woelige tijden. Hermans zal zich geamuseerd hebben om zich op deze manier op de universiteit te wreken en de roman is heel vermakelijk om te lezen. Bovendien is het verhaal een noodlotsdrama. De integere Dingelam is niet opgewassen tegen de tijdgeest en de intriges van zijn collega’s. Dingelam heeft in zijn obsessie voor de waarheid iets onmenselijks en hij delft het onderspit tegen het menselijke, al te menselijke van de anderen.
Inmiddels is de tijdgeest weer veranderd en zijn de universiteiten ondernemingen geworden. Ze moeten contractonderzoek doen voor bedrijven en internationale projecten aantrekken. Wetenschappers worden afgerekend op het aantal publicaties en citaties. Maar velen klagen net als Dingelam dat zij aan onderzoek niet meer toekomen. Ze zijn te veel tijd kwijt aan aanvragen en vergaderingen. De vrijheid van onderzoek is beperkt door allerlei belangengroepen. Hoe internationaal ook, de wetenschap blijft een kleine wereld van afgunst, belangen en prestige. Het kleingeestige beeld dat ‘Onder professoren’ daarvan geeft, is van alle tijden.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Peter Bakema
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
