Sterke actuele oorlogsroman!

Het verhaal begint in mei 2014, een periode waarin Oekraïne worstelt met toenemende spanningen. De pro-Russische president werd door de bevolking net omvergeworpen, wat uiteindelijk escaleert in de annexatie van de Krim door Rusland en de uitroeping van de zelfverklaarde volksrepublieken Donetsk en Loegansk.

Michiel Janzen schildert een levendig beeld van deze toch wel heel onrustige tijd, waarin vreedzaam protest al snel omslaat in gewelddadige confrontaties tussen de oproerpolitie en milities in de straten van Kiev. Hoe hij de escalatie van geweld beschrijft, is zowel schokkend als diepgaand en het is heel erg duidelijk dat hij zich heel goed heeft geïnformeerd en grondig onderzoek deed naar de gebeurtenissen en de dynamiek die deze periode kenmerken.

Centraal in het verhaal staan Lev Fedorov en zijn gezin, die net buiten de directe gevarenzone wonen. Ze zien hoe vele Oekraïners uit de Donbas richting het westen vluchten, terwijl ze zelf een normaal leven proberen te leiden in een land dat steeds verder uit elkaar valt. Het personage van Lev werd goed uitgewerkt: zijn angsten, twijfels en morele dilemma’s zijn echt voelbaar en ogen heel reëel. Lev’s strijd om te beslissen of hij zijn thuis moet verlaten of moet blijven om voor zijn gezin te zorgen, vormt een belangrijk thema in het boek. Janzen weet de persoonlijke worstelingen van zijn hoofdpersonage op een indringende manier over te brengen, waardoor ik mij als lezer verbonden voelde met Lev en zijn familie.

De tweede helft van het boek speelt in februari 2022, wanneer het Russische leger Oekraïne binnenvalt onder het mom van een ‘speciale militaire operatie’. Dit markeert een nieuwe fase van intens geweld en onzekerheid. Lev wil nu vertrekken, maar zijn vriendin heeft haar eigen redenen om dit niet te doen en in Bachmoet te blijven. Op dat ogenblik komt ook de Franse fotojournalist Gaspard in de regio aan, om verslag te doen over de oorlog. Wanneer de gevechten in en om Bachmoet losbarsten, is het voor hen allemaal te laat om te vluchten en zijn ze gedwongen om in de kelder te schuilen, terwijl boven hun hoofden de oorlog hevig woedt.

Janzen slaagde erin om de verschrikkingen van de oorlog op een toch wel krachtige, maar genuanceerde manier te beschrijven. Zijn schrijfstijl is direct en onverbloemd, zonder dat hij uit is op sensatie. Heel belangrijk vond ik de manier waarop hij de menselijke kant van het conflict aanpakt: de angst, de hoop, de wanhoop en de onverzettelijkheid van de mensen die zich in het midden van de gevechten bevinden. De scènes waarin de personages proberen te overleven te midden van het geweld, zijn zowel hartverscheurend als inspirerend en ze lieten op mij een blijvende indruk achter.

De auteur heeft de historische en politieke context van het conflict verweven met de persoonlijke verhalen van zijn personages. Hij geeft de lezer een genuanceerd beeld van de complexe dynamiek die ten grondslag ligt aan de crisis in Oekraïne en doet dit zonder te vervallen in simplificaties of zwart-witdenken. De neergezette personages in het boek zijn geen helden of schurken, maar mensen van vlees en bloed met hun zwakheden, twijfels en overtuigingen. Dit maakt het verhaal mijns inziens des te krachtiger en geloofwaardiger.

De manier waarop de auteur de omgeving en de sfeer van het door oorlog verscheurde Oekraïne beschrijft, is authentiek. De beschrijvingen van de verlaten straten, de verwoeste gebouwen en de constante dreiging van geweld dragen bij aan een intense en benauwende sfeer in het boek. Als lezer kreeg ik een scherp en bijwijlen huiveringwekkend beeld van de realiteit van het leven en overleven in oorlogsgebied, wat de emotionele impact van het verhaal alleen maar versterkte.

‘Bachmoet’ is niet alleen een roman over oorlog, maar ook zeer duidelijk over de menselijke geest en de wil om te overleven. Het laat goed zien hoe gewone mensen buitengewone moed en veerkracht kunnen tonen in de meest onvoorstelbare, barre en onverwachte omstandigheden. De personages in het boek worden geconfronteerd met de meest extreme vormen van geweld en verlies, maar ze blijven vechten voor hun leven en voor elkaar.

‘Bachmoet’ van Michiel Janzen is een indringende en ontroerende roman over een verscheurd Oekraïne. Het boek geeft een scherp inzicht in de complexe en vaak tragische gebeurtenissen die zich sinds 2014 in het land hebben afgespeeld. De auteur is er naar mijn gevoel goed in geslaagd om op indrukwekkende wijze de persoonlijke verhalen van zijn personages te verweven met de bredere historische en politieke context. Dit boek biedt niet alleen een aangrijpend, inspirerend en boeiend verhaal, maar levert ook een belangrijke bijdrage aan het inzicht in en over het conflict Oekraïne – Rusland.

Hoewel ik in wezen geen fan van oorlogsromans ben, kan ik dit boek aan iedere liefhebber van het genre sterk aanbevelen en ben ik er rotsvast van overtuigd dat dit boek een absolute aanrader is voor iedereen die de crisis in Oekraïne beter wil begrijpen en plaatsen.

Meer recensies zijn te lezen op www.indeboekenakst.com