Omdat het zo lekker is. Een plofcolumn van 160 bladzijden over wij slaafgemaakten.

De mens is een plofkip van Teun van de Keuken geeft een overzicht van de oorzaken van de huidige epidemie van overgewicht en is een politiek pamflet hoe we deze epidemie te lijf moeten gaan. De van tv bekende journalist bezit een vlotte pen en heeft daarmee een onderhoudend maar oppervlakkig en wankel pamflet geschreven, waarvan de titel marketingtechnisch uitstekend is gekozen.

Van de Keuken begint met een beschrijving van de epidemie en trekt daar twee verbazingwekkende conclusies uit. Ten eerste: de voedselindustrie is niet gericht op het stimuleren van gezonde producten maar op winstmaximalisatie. Ja dûh. Ten tweede: we zijn aan gemaksvoedsel verslaafd gemaakt zoals een alcoholist aan drank, een roker aan sigaretten en een junk aan drugs. Het is ons oerinstinct dat ons verstand uitschakelt en ervoor zorgt dat we bij de benzinepomp na het tanken bijna niet anders kunnen dan junkfood inslaan. Van de Keuken blaast hier een uitspraak van de Wageningse voedselwetenschapper Witkamp over de rol van de hypothalamus extreem op tot het moment dat die bijna ploft.

Wie de krant de afgelopen jaren heeft gelezen treft in dit boekje geen nieuwe inzichten over het ontstaan van de epidemie aan. Wetenschappers komen nauwelijks aan het woord en als Van de Keuken dan Witkamp van de WUR citeert (“het gaat uiteindelijk niet om individuele voedingswaar maar om een voedingspatroon”) dan slaat dat citaat het fundament onder Van de Keukens betoog grotendeels weg. De schrijver laat het gewoon liggen.

Het eerste, beschrijvende deel dient slechts ter voorbereiding op het tweede deel, waarin Van de Keuken zijn politieke standpunt geeft. “Het is de voedingsindustrie die ons ziek maakt.” En omdat de consument een gemaksvoedselslaafgemaakte is: ”De politiek en overheid moeten dus weer de macht op de [voedselproducerende] bedrijven terugveroveren en regels gaan stellen voor het voedsel dat zij maken en de voeding die wij eten.” De schrijver wijst de neoliberale politiek als de tweede schuldige aan. De politiek moet ons verlossen van het kwade, want wij consumenten kunnen er te weinig aan doen. De schrijver wuift de maatregelen van overheden weg die al gelden ten aanzien van voedselzekerheid, voedselveiligheid en voedselkwaliteit, onafhankelijke voorlichting, het Nationaal Preventieakkoord, de nutriscore, suikertaks, verhoogde accijnzen, een minimumleeftijd en beperking van verkoopkanalen voor alcohol en tabak en zo verder. Daarmee bekent hij kleur: we hebben hier niet met journalist maar met columnist Van de Keuken te maken.

Om zijn eigen politieke standpunt in het zicht van de finish niet onderuit te halen geeft Van de Keuken nauwelijks tips wat we als consument zelf zouden kunnen doen. Zijn adviezen beperken zich tot drie open deuren: neem een thermoskan koffie mee, doe boodschappen met een volle maag en kook zelf zonder pakjes en zakjes. Mensen die dat al deden kunnen € 18,99 besparen.

Teun van de Keuken is journalist, schrijver, columnist, podcaster en programmamaker.