Soms wel, soms niet. Oordeel zelf
Julian Baggini schrijft de Deugden van de Tafel als een handleiding voor het goede leven aan de hand van onze eet-praktijk. Want, zo stelt hij, we zijn psucho-somatische wezens, bezielde lichamen (psychos = Grieks voor ziel, somatos = Grieks voor lichaam), en dus is ons eten het gebied bij uitstek waarbinnen we ons mens-zijn kunnen duiden en waarbij we ons moreel kunnen en ook moeten verhouden tot onszelf en de wereld om ons heen. Zo verwoordt hij een reeks deugden, die we zouden moeten nastreven in ons eten en in ons leven.
Een deugdenethiek is nooit stellig. (Dit in tegenstelling tot een deontologie, of plichtenethiek: "Je mag nooit liegen!") Deugden laten veel over aan hetgeen Baggini samen met Aristoteles phronèsis noemt; een vorm van praktische wijsheid, gestoeld op een begrip van wat het betekent om mens te zijn. Maar een deugdenethiek mag geen excuus zijn voor een flets poldermodel en holle frasen.
Praktisch ieder hoofdstuk van dit boek eindigt helaas in die fletse polder: Het is niet zo dat alleen maar A, maar het is ook niet zo dat alleen maar B, soms is het A en soms B, we moeten zelf oordelen. Eet vlees maar niet te veel. Biologisch voedsel kan goed zijn, maar is dat niet per definitie. Industrieel geproduceerd voedsel is niet per definitie slecht, maar soms wel. Spring uit de band, maar niet te vaak. Soms wel, soms niet. Oordeel zelf.
Herhaaldelijk vraag je je af tegen wie Baggini zich verzet bij het bereiken van zijn middle of the road conclusies -waarop overigens vaak weinig aan te merken valt, zoals dat gaat met de Gulden Middenweg. In sommige gevallen ben ik geneigd de vraag te beantwoorden met "niemand" Hoeveel mensen richten hun leven nu werkelijk stelselmatig in naar extreem hedonistische principes? Het is geen uitdaging om de zin en juistheid van allerlei diëtaire rages en modegrillen in twijfel te trekken. En, als je eerst een zeer zeldzame en absurde vorm van lokalisme (waarbij een groep mensen zelfs een aparte munt voor hun dorp wil invoeren) aanhaalt, is het nogal gemakkelijk om vervolgens te beweren dat een beetje lokalisme ('als het lekker is en duurzaam uit eigen streek eten') een beter idee is. Gewoon, niet alleen maar lokalisme, maar wel een beetje; precies genoeg. U weet wel. Oordeel zelf.
Er is één argument dat zo krom en ongegrond is, dat het hier speciale aandacht verdient: Dieren mogen we slachten en opeten, omdat onze bereidheid daartoe aantoont dat we accepteren dat de dood nu eenmaal bij het leven hoort en "dat het erom gaat hoe we ons leven leiden, niet dat we eeuwig voortbestaan." Het eten van vlees wordt zo een "bevestiging van het leven" omdat we daarmee de "waarde van de sterfelijkheid van alles onderstrepen." (p.90-91) Dat dit verhaal ook kan worden aangevoerd als argument om je buurman of grootmoeder om zeep te helpen, lijkt Baggini niet te deren. Meer dan eens wordt door Baggini een notie van de waarde van onze sterfelijkheid en vergankelijkheid ingezet als argument. Het wordt haast een filosofisch klinkende stoplap. Want waarom is onze sterfelijkheid van intrinsieke waarde? Dit is een (omstreden) aanname. En waarom moeten we die bevestigen door een dier te doden dat daar verder weinig mee van doen heeft? Dat klinkt niet erg eerlijk.
Over eerlijkheid gesproken: Het hoofdstuk over rechtvaardigheid (een eerlijke prijs betalen voor hetgeen we consumeren) sluit Baggini af met een terloopse opmerking dat ook hij niet weet waar al zijn T-shirts en voedsel vandaan komen. Dat komt door een "natuurlijke zwakheid" die niet als excuus mag dienen maar wel als verklaring. We moeten ons er bewust van zijn dat de "verrukkelijke gangen van de huidige voedselrenaissance maar al te vaak geserveerd worden op zware schalen die onderdrukte producenten op hun frêle schouders torsen." (p.108) Maar wat koopt die onderdrukte producent daarvoor? Moeten we ons er niet ook bewust van zijn dat dit soort aansporingen tot 'een-groter-bewustzijn-van' veelal niet bijdragen aan een verandering van de status quo? Moeten we soms niet gewoon iets doen?
Als Baggini zich richt op de meer individuele, persoonlijke ethiek, volgt een relaas dat zo nu en dan leest als de dagboeknotities van een filosofische, culinair-gefixeerde Carrie Bradshaw. (U weet wel, de hoofdpersoon uit en voice-over van de populaire tv-serie Sex & The City.) Julian Baggini vindt dat zijn poging tot afvallen veel zegt over menselijke wilskracht in het algemeen. Julian Baggini vindt dat zijn idee om tien dagen per jaar te vasten iets zegt over hoe je autonomie cultiveert.
Eén ding is duidelijk: Als je Julian Baggini bent dan is eten dé manier bij om jezelf te begrijpen en om de wereld te benaderen. Maar waarom moeten wij ons er iets van aantrekken? Waarom moet je je interesseren voor je eten? Dat is helaas aan het eind van het 333 pagina's tellende boek nog altijd niet duidelijk. Misschien wel omdat dat ook helemaal niet moet. Baggini maakt zich schuldig aan hetzelfde foodism dat hij aan het begin van het boek beweert te bestrijden. Sommige mensen interesseren zich niet voor hun voedsel en leven op een dieet van gecondenseerde melk rechtstreeks uit blik. Het geld dat of de tijd die ze zo uitsparen doneren ze misschien aan Oxfam en Amnesty international. "So sue me!", hoor je ze zeggen. Achter Baggini's Culinaire Gulden Middenweg Deugden gaat stiekem gewoon een heel specifieke (luxe) plicht schuil. Wees deugdelijk en ken u zelve middels uw maaltijd. De laatste drie woorden daargelaten een prima devies.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van potaatoo.com
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
