Krachtig verhaal, weinig diepgang

Hij is 82, vief, rijk en geliefd. Cussler schrijft. Wat kan hem nog overkomen? Ik kan me voorstellen dat Clive Cussler zijn slaap niet meer laat voor een nieuw boek. Zodra hij er zin in heeft, hoeft hij maar de beproefde bouwstenen voor zo'’n nieuw boek uit de kast te halen (Dirk Pitt, NUMA, werelddominantie, suprême Amerika en alle wereldzeeën die de aarde rijk is), er wat boten bij te voegen (liefst met zo hoog mogelijke vuurkracht) en het geheel te verrijken met adjectieven en komma’'s. Zo ongeveer schrijft de heer Cussler zijn boeken, van 9 tot 11 en misschien van 14 tot 16, indien slecht weer zijn dagelijks ommetje op de golfcourt zou dwarsbomen. Geen kat die daar om maalt. Cussler verkocht 150 miljoen boeken. So, fuck the concept. Waarom zou hij zich zorgen maken over originaliteit of diepgang?

Dirk Pitt, een van de vaste actiehelden van Cussler moet in De pijl van Poseidon op zoek naar een kleine onderzeeër. Die werd gebouwd met zeldzame grondstoffen en is daardoor driemaal sneller dan de concurrentie. Ontwikkelaar Joe Eberson organiseert dit op eigen tempo, in opdracht van de Amerikaanse regering. Er blijken echter tal van (Chinese) kapers op de kust.

De held van het verhaal duikt pas op in hoofdstuk vier, op een ogenblik dat je als lezer al behoorlijk buiten adem bent. Een onderzeeër gezonken, een mijn ontploft en Eberson en zijn maat levend verbrand op volle zee, tijdens de ultieme test van hun ontwerp.

Niet dat Cussler ons vervolgens met rust laat. Oh neen, want een stuurloos schip dreigt na een tocht van bijna vierduizend kilometer te pletter te lopen op een voor anker liggend cruiseschip. Toevallig is Dirk Pitt daar getuige van, zodat hij meteen aan de slag kan.

Pitt mag het vervolgens gaan uitleggen bij de Amerikaanse vicepresident. Daar leert hij Ann Bennett kennen, die samen met hem Amerika (en dus de wereld) moet redden van de ondergang. Terwijl Pitt, Ann en ene Giordino het wrak van Eberson bergen, worden ze gevangen genomen door Pablo, die werkt voor rekening van de Oostenrijker Bolcke. Bolcke bezit nu de geheime plannen van Eberson en biedt ze exclusief aan China aan.

Cusslers enige zorg lijkt wel dat de spanning geen seconde mag verslappen. Dus verzint hij een schier eindeloos snoer van wendingen, nipte ontsnappingen, duels en achtervolgingen, alsof iedereen tegelijk in het water springt (sic). Vele lezers zijn er dol op, daar ben ik zeker van. In dit soort boeken hebben de personages geen tijd om te eten, laat staan te dénken aan menselijke behoeften. Dit zijn de 'The Fast and the Furious', maritieme versie.
Knap van Cussler is wel dat zijn achtergronden kloppen. Hij is een vakman die alles kent of controleert. Bestaan, achtergrond en werking van alle apparatuur en organisaties zijn correct beschreven. Alleen bij de gigantische schotel met microgolven heb ik mijn bedenkingen.

Mij is het echter vooral te gladjes. Niemand in dit verhaal daalt onder de twintig kilometer per uur. De slechteriken zijn door en door slecht. Helden treden in actie met stoere borst en wuivende lokken, met op de achtergrond vaag de triomfmars van Star Wars. Alles is zo verheerlijkend en vanzelfsprekend Amerikaans. Dirk Pitt krijgt wel eens een knal op zijn donder, maar overleeft moeiteloos dankzij de juiste mentale instelling waarbij eventuele beslommeringen afketsen op zijn denkbeeldige gladiatorenharnas. Geen tijd voor getormenteerde gedachten. 'No bloody romance, humor: never heard of it.'

Ik vermoed dat het in andere boeken van Cussler een graad erger kan zijn dan in deze Poseidon-aflevering. Want alles wat zich in Panama afspeelt vond ik behoorlijk spannend. Heeft waarschijnlijk te maken met de afgebakende locatie, waarbij voor een keer je eigen fantasie mag werken. Dankzij de landkaart vooraan in het boek kan je goed de acties volgen bij de sluizen van het Panamakanaal en voel je voor het eerst de tijdsdruk. Toch jaagt het strafkamp in Panama, waar Pitt en Giordino dagelijks steenkool moeten ruimen, je geen ogenblik schrik aan. Noch het ongure Indiana Jones-type, noch de afgebakende elektrocutie laten je ook maar een moment twijfelen of Pitt dit varkentje wel zal wassen.

De pijl van Poseidon: krachtige motor, heel wendbaar, maar weinig diepgang.