De realiteit van een ticket Europa non-retour

Ewert Grens is een politie-inspecteur in Stockholm. Hij is getuige bij het openen van een container met meer dan zeventig lijken. Bootvluchtelingen uit Afrika, die zwaar hebben betaald voor hun overtocht, maar daar dus niet de vruchten van plukken. Door de manipulaties met de lijken begrijpt Grens dat de verantwoordelijken voor deze miskleun van een niets ontziende wreedheid getuigen. Hij maakt voor zichzelf de belofte dat hij koste wat kost de verantwoordelijken zal opsporen. Op dat moment gaat een telefoon over. Het toestel zit vastgenaaid in de voering van een van de slachtoffers en blijkt, na identificatie, toe te behoren aan Piet Hoffmann.

Hoffmann en Grens kennen elkaar uit een vorig avontuur. Hoffmann is een voormalige misdadiger, die zijn leven heeft gebeterd door als undercover te infiltreren in diverse misdaadorganisaties. Hoffmann werkt in Afrika als beveiliger voor voedingstransporten en staat op het punt vanuit Afrika terug naar Stockholm te reizen, om enkele weken bij zijn gezin te zijn. Grens trekt persoonlijk naar Niger om Hoffmann in zijn hotel op te vangen en hem zodanig onder druk te zetten dat hij zich verplicht ziet te infiltreren in de Afrikaanse tak van de organisatie van het vluchtelingentransport.

Intussen onderzoekt Grens de Zweedse kant van de lijn, waarbij het gezin van Hoffmann voortdurend gevaar loopt. Hoffmann zelf krijgt niet meer dan twee weken om zich door de bende te doen aanvaarden, zodat hij mee kan helpen aan het mensentransport over land en zee. Dat is normaal onmogelijk, vermits infiltratie altijd een zaak van lange adem is. Hoffmann weet dat de enige oplossing ligt in de rechtstreekse confrontatie. Het gevaar als het ware uit te dagen.

De verhoudingen tussen Hoffman en dat gevaar, met de misdadigers aan zijn kant van de lijn, en met de kwetsbare Ewert Grens die zijn problemen kent met Hoffmann’s familie, maakt dat dit boek voortdurend op de rand van de spanning balanceert. Voeg daar de vluchtelingenstroom bij, die de  auteur zeer beeldend kan beschrijven, met uitvergroting van enkele personages en het winstbejag van de organisatoren van de keten. Dat alles wordt een explosieve cocktail van actie en geweld. Dit boek krijgt overal verdiend vijf sterren.

Is er dan niets dat hapert aan het boek? Toch wel. De intrige wordt ingezet door enkele lijken die worden gedumpt in enkele mortuaria. Die lijken worden door het ondergronds rioolnet van Stockholm getransporteerd en blijken uiteindelijk uit de bewuste container te komen. Daar wordt uiteindelijk geen bijzonder motief voor gegeven, zodat het me vergezocht lijkt dat de daders zich op die manier zouden blootgeven. Die container had net zo goed eeuwig dicht kunnen blijven.

Verder blijkt de misdadige organisatie te bestaan uit heel wat mensen, die allemaal hun functie krijgen maar individueel weinig diepgang hebben. Een opvallende verschijning is de accountant op hoge hakken, die komt kijken naar de lastige Hoffmann en door hem wordt overgehaald op basis van haar hebzucht. Als leidster van de Afrikaanse kant van de zaak was er met dit vervreemdende gegeven meer aan te vangen. Wat veel goedmaakt zijn de realistische scènes op zee, wanneer de opstand van de vluchtelingen tegen de wreedheid botst van de kapitein en zijn bemanning, en Hoffmann daar een uitweg moet zoeken.

Drie uur is een lijvige roman die de nadruk legt op de psychologie van de personages, en het daarom aannemelijk maakt dat een nurkse, contactschuwe oude politieman precies diegene wordt die het contact maakt met de teruggetrokken oudste zoon van de ware actieheld, die zich gewoon in de steek voelt gelaten omdat papa nooit thuis is van het werk.

De boeken van Anders Roslund en zijn overleden partner Börge Hellström waren vernieuwend in de Scandinavische literatuur omdat ze de gevestigde normen overboord smeten. Het is dan ook geen toeval dat de politie-inspecteur in dit geval oud, onvriendelijk en versleten is en dat de verhaallijn van diverse kanten wordt belicht. Het maakt dat je door dit dikke boek vliegt.