Lezersrecensie
Een literair festijn van de hoogste orde
Het verhaal begint met een mysterieuze vreemdeling, genoemd professor Wolan, met zijn bijzondere gevolg neerstrijkt in het Moskou van de jaren '30 van de vorige eeuw. Het Communisme onder Stalin is stevig gevestigd en alles lijkt wel te zijn onder de stralende atheïstische Sovjet-zon. De komst van Wolan, die Satan zelf blijkt te zijn, wordt een serie van mysterieuze en onverklaarbare gebeurtenissen in gang gezet. De hypocrisie en hebzucht van allerlei partijbonzen, literaire critici en andere prominenten uit de culturele elite wordt op veeal surrealistische en vaak komische wijze aan de kaak gesteld door Wolan en zijn gevolg. Een aantal verliest hun leven en anderen eindigen in een gesticht voor mentaal uitgedaagden.
De tweede verhaallijn is een soort alternatieve versie op het welbekende Paasverhaal. Pontius Pilatus leidt aan extreme migraine. Een messiaans figuur, genaamd Jesoesja Ha-Nosri, wordt opgepakt. Hij blijkt een zeer empathisch persoon te zijn die de helse hoofdpijnen van Pilatus voor korte tijd laat verdwijnen. Toch laat Pilatus Al-Nosri aan het kruis nagelen. Hiervoor moet hij hevig boeten.
De derde verhaallijn is de spreekwoordelijke lijm die de eerste twee verhaallijnen met elkaar verbindt. Een schrijver, genaamd de Meester, heeft een roman geschreven over het leven van Pontius Pilatus. Zijn grote liefde, Margarita, is getrouwd, maar zit vast in een liefdeloos huwelijk. Door tegenwerking van de culturele elite van Moskou wordt de roman over Pilatus nergens gepubliceerd. Hierdoor komt de Meester in een grote geestelijke crisis en eindigt hij in hetzelfde gesticht waar ook een aantal slachtoffers van professor Wolan's praktijken terecht komen.
Margarita wil wraak en eerherstel voor haar geliefde Meester. Zij sluit een Faustiaans pakt met Wolan en zijn duivelse trawanten. Zij wordt de koningin van het lentebal dat Wolan heeft georganiseerd in een klein appartement in Moskou. De gasten die komen zijn allen lieden die in een ver verleden verschrikkelijke misdaden hebben gepleegd, maar achter hun verhalen zitten allerlei zeer menselijke aspecten en zijn vergelijkbaar met het eerherstel dat Margarita zoekt voor haar geliefde Meester. In ruil voor haar verleende diensten zorgt Wolan en zijn trawanten via allerlei bijzondere omwegen voor eerherstel voor de Meester.
Het bijzondere aan dit boek vind ik vooral de ingenieuze verhaalstructuur en de speelse manier hoe de drie verschillende verhaallijnen met elkaar verweven zijn en elkaar voeden. Ook de spitsvondige dialogen, het virtuoze taalgebruik, de memorabele romanfiguren en de talrijke verwijzingen naar Goethe, Gogol en Tolstoj maken dit boek tot een waar literair festijn van de hoogste orde.
Toch kent dit boek ook een aantal sinistere verwijzingen naar het Rusland onder de rode staatsterreur van Stalin, zoals de showprocessen, machtsmisbruik, corruptie, het zonder proces oppakken van politieke tegenstanders en de goelag. Al met al een zeer gelaagd boek met meerdere gezichten dat verplichte kost is voor iedere liefhebber van hoogstaande literaire werken.
De tweede verhaallijn is een soort alternatieve versie op het welbekende Paasverhaal. Pontius Pilatus leidt aan extreme migraine. Een messiaans figuur, genaamd Jesoesja Ha-Nosri, wordt opgepakt. Hij blijkt een zeer empathisch persoon te zijn die de helse hoofdpijnen van Pilatus voor korte tijd laat verdwijnen. Toch laat Pilatus Al-Nosri aan het kruis nagelen. Hiervoor moet hij hevig boeten.
De derde verhaallijn is de spreekwoordelijke lijm die de eerste twee verhaallijnen met elkaar verbindt. Een schrijver, genaamd de Meester, heeft een roman geschreven over het leven van Pontius Pilatus. Zijn grote liefde, Margarita, is getrouwd, maar zit vast in een liefdeloos huwelijk. Door tegenwerking van de culturele elite van Moskou wordt de roman over Pilatus nergens gepubliceerd. Hierdoor komt de Meester in een grote geestelijke crisis en eindigt hij in hetzelfde gesticht waar ook een aantal slachtoffers van professor Wolan's praktijken terecht komen.
Margarita wil wraak en eerherstel voor haar geliefde Meester. Zij sluit een Faustiaans pakt met Wolan en zijn duivelse trawanten. Zij wordt de koningin van het lentebal dat Wolan heeft georganiseerd in een klein appartement in Moskou. De gasten die komen zijn allen lieden die in een ver verleden verschrikkelijke misdaden hebben gepleegd, maar achter hun verhalen zitten allerlei zeer menselijke aspecten en zijn vergelijkbaar met het eerherstel dat Margarita zoekt voor haar geliefde Meester. In ruil voor haar verleende diensten zorgt Wolan en zijn trawanten via allerlei bijzondere omwegen voor eerherstel voor de Meester.
Het bijzondere aan dit boek vind ik vooral de ingenieuze verhaalstructuur en de speelse manier hoe de drie verschillende verhaallijnen met elkaar verweven zijn en elkaar voeden. Ook de spitsvondige dialogen, het virtuoze taalgebruik, de memorabele romanfiguren en de talrijke verwijzingen naar Goethe, Gogol en Tolstoj maken dit boek tot een waar literair festijn van de hoogste orde.
Toch kent dit boek ook een aantal sinistere verwijzingen naar het Rusland onder de rode staatsterreur van Stalin, zoals de showprocessen, machtsmisbruik, corruptie, het zonder proces oppakken van politieke tegenstanders en de goelag. Al met al een zeer gelaagd boek met meerdere gezichten dat verplichte kost is voor iedere liefhebber van hoogstaande literaire werken.
1
Reageer op deze recensie