Een derwisj van een roman

"Het Xoanon" is de opvolger van het zeer succesvolle boek "De ommegang", de definitieve doorbraak voor schrijver Jan van Aken. Zijn nieuwste boek speelt zich af in het Constantinopel/Istanboel van kort na de Eerste Wereldoorlog. Het Ottomaanse rijk bestaat niet meer, met als gevolg dat allerlei volkeren een eigen staat nastreven met allerlei oorlogen en conflicten tot gevolg. Constantinopel wordt bezet door allerlei toenmalige grootmachten, zoals Groot-Brittannië, Frankrijk en Italië, kortom de perfecte locatie voor spionage, intriges en allerlei schimmige zaken.

Tegen deze achtergrond van veranderende politieke machtsstructuren en tegengestelde belangen leeft Beaujon als hoofdpersoon een semi comfortabel leven in Constantinopel als vrije jongen. Hij is een soort gentleman oplichter die met veel genoegen vooral Britse soldaten van hun geld afhelpt door de verkoop van nagemaakte historische artefacten. Zijn afkeer van Brits kolonialisme is pathologisch en wordt steeds persoonlijker naarmate het verhaal vordert.

Tegen wil en dank raakt Beaujon steeds verder verstrikt in de intriges van andere lieden die de grote mogendheden vertegenwoordigen, maar ook allerlei particuliere belangen nastreven. Hij probeert neutraal te blijven, maar dat lukt hem steeds minder goed. Het verhaal komt op stoom na een ontploffing, waarbij een mysterieus artefact, het xoanon, wordt ontvreemd. Lange tijd blijft het onduidelijk wat het precies is, maar uiteindelijk blijkt het vooral een deceptie te zijn.

Het verhaal ontwikkelt zich in een soort bizarre race waarbij niemand blijkt te zijn wie hij/zij is, allianties veranderen met de dag en heden en verleden met elkaar wedijveren. De snelheid van de gebeurtenissen is hoog. Soms zit dat de ontwikkeling van de karakters in de weg en maakt het voor de lezer bij vlagen lastig om de verhaallijn te volgen. Wel zorgt het voor vermakelijk spektakel in de beste Indiana Jones-traditie. Ook allerlei verwijzingen naar de Ilias en Odyssee van Homerus zijn op een vernuftige manier verwerkt in het verhaal.

"Het Xoanon" is een zeer vermakelijke historische roman zoals alleen Jan van Aken die kan schrijven. De vertelsnelheid is hoog, de landschapsbeschrijvingen zijn uitmuntend en op knappe wijze weet hij heden en verleden met elkaar te versmelten. Kortom, een derwisj van een roman!