Afstandelijk en ontnuchterend

Het heeft even geduurd, maar ik heb 'Schemerlanden' van J.M. Coetzee uitgelezen. Eerlijk gezegd was het nogal een taaie leeservaring. Het boek bestaat uit twee novelles. namelijk "Het Vietnamproject" en "Het Relaas van Jacobus Coetzee". De eerste novelle volgt een schrijver die betrokken is bij een project dat tot doel heeft om Noord-Vietnam te demoraliseren door propaganda. Naarmate het project vordert nemen de psychische klachten van de schrijver toe om uiteindelijk in een onfortuinlijk finale leidt.

De tweede novelle gaat over een obscure voorvader van J.M. Coetzee die een ontdekkingsreiziger is in het Zuid-Afrika van de 18e eeuw. Hij ondergaat het onfortuinlijke lot om gevangen te worden door een inheemse stam. Uiteindelijk weet hij te ontsnappen en hij organiseert een strafexpeditie tegen de eerdergenoemde stam in de beste Jan Pieterszoon Coen-traditie (lees: genocide).

Beide novelles zijn op zich staande verhalen, maar zijn thematisch met elkaar verbonden. Beide verhalen zijn de lezen als een aanklacht tegen kolonialisme, uitbuiting, misplaatst blank superioriteitsgevoel t.a.v. 'onbeschaafde' inlandse volkeren en onversneden racisme. Dit maakt 'Schemerlanden' een confronterende en ontnuchterende leeservaring.

Het enige minpunt aan 'Schemerlanden' is de plechtstatige, afstandelijke en bij vlagen stroperige schrijfstijl. Dit haalt onnodig de vaart uit het verhaal en zorgt ervoor dat je als lezer nooit het gevoel krijgt echt in de huid te kunnen kruipen van de hoofdpersonen. Als ik een score aan dit boek moet geven, kom ik op 3/5 sterren uit.