Lezersrecensie
Belangrijk boek
Eer de haan kraait ... Een Hollandse soldaat op Java.
Wie in dienst gezeten heeft weet hoe het is om als jongmens op te gaan in een groep waarin geen ruimte is voor 'zwakte', weet dat de hiërarchie belangrijk en heilig is en jij maar uit te voeren hebt wat jouw meerdere beveelt.
'Jawel Sergeant', 'jawel Luitenant' . . . Niet meegaan in de dynamiek die dat brengt in tijden van vrede is al ontzettend moeilijk of eigenlijk onmogelijk, laat staan wanneer jij als mens daadwerkelijk je wapen moet gebruiken tegen een medemens in een land ver weg. Bevel is bevel.
Jan van Waveren was een gewone vrolijke jongen die naar Nederlands Indië gezonden werd om daar te vechten. Een gewone vrolijke jongen, edoch dienstplichtig.
In deze roman die zeer autobiografisch is laat hij je meelezen in wat normaal was. Hoe gevangen werden doodgeschoten zogenaamd omdat ze wilden vluchten, maar het waren niet minder dan executies waar Jenver, of beter hijzelf aan meedeed. Aan mee moest doen. Niet meewerken leek voor zo'n jongeman geen optie. De hiërarchie, de druk, de dynamiek van soldaten onder elkaar.
Deze dynamiek en de misdadigheid van het optreden van het Nederlandse leger toont hij voorzichtig in dit boek, dat deels leest als roman en deels als non fictie.
Of beter toonde hij. Want dit boek verscheen al in 1969.
Ongetwijfeld toen een heel dapper document gezien de houding die de Nederlandse Staat nog decennialang zou hebben ten opzichte van de misdaden gepleegd uit naam van Nederland.
Het boek heeft een bijna lichte toon, waarin de daden die zijn gemoed verzwaarden bijna ongeloofwaardig overkomen. Maar het is duidelijk, Jenver, of Jan, vindt het niet zo gek dat mensen strijden voor zelfbeschikking. Hij begrijpt dat wat gebeurt in naam van de Staat der Nederlanden niet goed is, maar kan het niet stoppen.
Is een soldaat, strijder, persoonlijk verantwoordelijk voor zijn daden? Hoe kan hij doen wat hij doet, inzien dat het niet klopt maar morgen toch weer doorgaan? En jaren later 'gewoon' leven als ieder ander? Waar ligt verantwoordelijkheid.
Een bijzonder lezenswaardig kleinood, oorlog is verschrikkelijk en laat velen, ons, al zijn we nog zo vrolijk en aardig, verschrikkelijke dingen doen.
www.venstra.nl/9789083344164
Wie in dienst gezeten heeft weet hoe het is om als jongmens op te gaan in een groep waarin geen ruimte is voor 'zwakte', weet dat de hiërarchie belangrijk en heilig is en jij maar uit te voeren hebt wat jouw meerdere beveelt.
'Jawel Sergeant', 'jawel Luitenant' . . . Niet meegaan in de dynamiek die dat brengt in tijden van vrede is al ontzettend moeilijk of eigenlijk onmogelijk, laat staan wanneer jij als mens daadwerkelijk je wapen moet gebruiken tegen een medemens in een land ver weg. Bevel is bevel.
Jan van Waveren was een gewone vrolijke jongen die naar Nederlands Indië gezonden werd om daar te vechten. Een gewone vrolijke jongen, edoch dienstplichtig.
In deze roman die zeer autobiografisch is laat hij je meelezen in wat normaal was. Hoe gevangen werden doodgeschoten zogenaamd omdat ze wilden vluchten, maar het waren niet minder dan executies waar Jenver, of beter hijzelf aan meedeed. Aan mee moest doen. Niet meewerken leek voor zo'n jongeman geen optie. De hiërarchie, de druk, de dynamiek van soldaten onder elkaar.
Deze dynamiek en de misdadigheid van het optreden van het Nederlandse leger toont hij voorzichtig in dit boek, dat deels leest als roman en deels als non fictie.
Of beter toonde hij. Want dit boek verscheen al in 1969.
Ongetwijfeld toen een heel dapper document gezien de houding die de Nederlandse Staat nog decennialang zou hebben ten opzichte van de misdaden gepleegd uit naam van Nederland.
Het boek heeft een bijna lichte toon, waarin de daden die zijn gemoed verzwaarden bijna ongeloofwaardig overkomen. Maar het is duidelijk, Jenver, of Jan, vindt het niet zo gek dat mensen strijden voor zelfbeschikking. Hij begrijpt dat wat gebeurt in naam van de Staat der Nederlanden niet goed is, maar kan het niet stoppen.
Is een soldaat, strijder, persoonlijk verantwoordelijk voor zijn daden? Hoe kan hij doen wat hij doet, inzien dat het niet klopt maar morgen toch weer doorgaan? En jaren later 'gewoon' leven als ieder ander? Waar ligt verantwoordelijkheid.
Een bijzonder lezenswaardig kleinood, oorlog is verschrikkelijk en laat velen, ons, al zijn we nog zo vrolijk en aardig, verschrikkelijke dingen doen.
www.venstra.nl/9789083344164
0
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Remco Houtepen
Gesponsord
Verwacht het onverwachte van Getuige nr.8, de nieuwe rechtbankthriller van Steve Cavanagh met een twist. Wat als de enige getuige nog gestoorder is dan de moordenaar?
Een roman die bijna uit zijn voegen barst van emotie met een prachtige schrijfstijl en onvergetelijke personages, een verhaal dat je telkens weer zult willen herlezen.
In de Spaanse stad vol tegenstellingen slaan twee jeugdvriendinnen de handen ineen om de moord op een stadgenote op te lossen.
