Mozaïekstukjes

Een boek dat feit en fictie mixt levert altijd gemopper op. Zo hoorde Italiaan Roberto Camurri (1982), die zijn verhalenroman De menselijke maat (2019) laat afspelen in zijn eigen geboortedorp, van de huidige inwoners: ‘Het is niet zoals je het beschrijft, we hebben méér dan maar twee wegen en vier huizen!’ Zijn herinnering aan Fabricco – gelegen in de driehoek Parma, Verona, Bologna – moet anders zijn, want het blijkbaar benauwende dorpse ons-kent-ons speelt een hoofdrol in het boek. Sterker nog, de autobiografische elementen zijn na het lezen van enkele interviews met Camurri overduidelijk. Net als de fictieve hoofdpersonages, de mooie jongvolwassenen Anela, Valerio en Davide, heeft Camurri een haat-liefde-verhouding met Fabricco. Natuurlijk wilde ook hij ooit ontsnappen aan het dorp om de wereld te veroveren. En natuurlijk had ook hij banden die hem vasthielden of terugtrokken. Ontsnappen aan je geboortegrond kan niet. Niet echt, tenminste. Dat is de boodschap van de schrijver, die inmiddels al jaren in Parma woont, op het puntje van de driehoek.

Niemand die het doet, maar de elf verhalen waaruit De menselijke maat bestaat, kúnnen afzonderlijk gelezen en begrepen worden. Tezamen vormen de elf mozaïekstukjes een geheel, waaruit Camurri’s boodschap zou moeten blijken. Dat drank, drugs en seks – veel seks, fijne seks, langdurige seks, nachten zonder slaap – slechts kortstondig lucht geven tijdens de dorpse benauwdheid, is echter nauwelijks opzienbarend. Dat het uiten van gevoelens beter is dan het voor de lieve vrede opkroppen ervan, is ook al niets nieuws. Hadden de jongeren van Fabricco gewoon niet beter hun best moeten doen op hun ontsnappingspogingen, of vonden ze het eigenlijk wel prettig, die dorpse veiligheid? Het bedenken van antwoorden op die fundamentele vragen laat Roberto Camurri aan de lezer over. Misschien is dat typisch Italiaanse gemakzucht, maar eigenlijk doet dat er niet toe. De trage, gedetailleerde beschrijvingen in langlopende zinnen die desondanks blijven boeien, maken het boek uitermate geschikt voor de vakantiekoffer van zowel roman- als korteverhalenliefhebbers. Zo schrijft Camurri, nadat de jonge Valerio de oude Giuseppe in verwarde toestand buiten in de kou heeft aangetroffen en hem naar huis brengt: “Hij vond het vervelend om hem wakker te maken, maar hij moest hem een warm bad geven, dat had hij nodig, dus ging hij weer naar boven, probeerde de verroeste kraan boven het vuile bad open te draaien terwijl hij zich afvroeg wanneer de laatste keer was geweest dat iemand die had opengedraaid, hij luisterde naar het geluid van de leidingen en het water dat zich een weg baande achter de muren, hij bleef zich verwarmen bij de kachel, stak een sigaret op en keek hoe het vieze, oranje water uit de kraan liep, eerst langzaam en toen sneller, hij wachtte tot het schoon werd, daarna tot het warm werd, toen deed hij de stop in het bad en keek hoe het volliep.” Mede dankzij de vele meanderende teksten hoeft men niet per se een slaperig Italiaans dorpje op te zoeken om van De menselijke maat te kunnen genieten.

(Deze recensie verscheen eerder op www.kortverhaal.info)