Het prototype

Tegenwoordig kijkt niemand meer op van seksuele spanning en sadisme in boekvorm. Dat was vijftig jaar geleden heel anders. De publicatie van Dr. No deed recenserend Engeland lichtelijk opveren. Men was niet gewend aan het tegemoetkomen aan de diepgewortelde laagste instincten van het thrillerliefhebbende leespubliek. Dr. No werd het best verkochte 007-boek tot dan toe. Het is voor velen nog steeds het meest geliefde werk van Ian Fleming.
Na zijn worsteling met het manuscript van From Russia with love keerde Fleming voor Dr. No terug naar de vertrouwde formule: Bond wordt op pad gestuurd om de wereld te ontdoen van een nietsontziende schurk, treft een schone dame op zijn pad, wordt gevangengenomen en weet zich uiteindelijk ternauwernood met het meisje in veiligheid te brengen. Ogenschijnlijk niets bijzonders dus. Echter, in Dr. No zijn alle kwaliteiten van de auteur en de onderdelen van de formule dusdanig goed gemixt, dat het boek gerust tot het prototype van de 007-serie mag worden bestempeld.
Na zijn door onoplettendheid bijna-dood in deel vijf, bestraft M. zijn meesterspion Bond door hem voor een eenvoudig karweitje naar Jamaica te sturen. Bond heeft al snel door dat er niets eenvoudigs is aan de dodelijke invloeden van het eilandje Crab Key, waar ene Doctor Julius No de scepter zwaait. Met zijn vriend Quarrel, die we nog kennen van Live and let die, vaart hij naar het eiland en ontmoet daar de schelpzoekende maar bovenal naakte en wonderschone Honeychild Rider - ook wel ‘Honey’ genoemd, wat dus per definitie een seksueel geladen conversatie oplevert. Hij wordt door de geschifte Doctor, die op het eiland zijn fortuin verdient door het delven van vogelpoep (!) en geen pottenkijkers wenst, opgepakt en opgesloten. Hij kan alleen ontsnappen via een parcours van buizen en gangen. Echter, niemand heeft dit parcours ooit levend kunnen afmaken.
De levendige beschrijving van de Caribische wereld, het onderhuidse gekibbel tussen Bond en M., de zinnenprikkelende Honey, de bizarre Dr. No én de klassieke scène van het dodelijke insect tussen de lakens van een doodangstige Bond, maken Dr. No tot een topper in de reeks. Wellicht is de fantasie van Fleming enigszins op hol geslagen bij het bedenken van de schurk en zijn dodelijke eiland, terwijl hij deze verbeeldingskracht juist miste bij het bedenken van de wijze waarop de schurk sterft. De kracht van het verhaal blijft echter fier overeind en dat is ongetwijfeld de reden geweest om juist dit boek al eerste te verfilmen. Een goede keuze, want dankzij Dr. No (1962) werd het succes van James Bond onuitwisbaar. En ontving Ian Fleming eindelijk de waardering waar hij decennialang naar snakte.