Haast en spoed is zelden goed

Frank de Bruyn had een column in Viva waarin hij verhaalde over zijn wedervaren als gigolo. Plots leek hij van de aardbodem verdwenen om achter de tralies van een Italiaanse gevangenis weer op te duiken. Na zijn straf uitgezeten te hebben, verscheen zijn boek over zijn gigolo-bestaan. Het boek Niets is wat het lijkt eindigt waar Achter de tralies schijnt de zon begint. Een boek dat slechts een half jaar na het eerste al verkrijgbaar is. Het lijkt in eerste instantie een goede marketingstrategie, ware het niet dat tijdens het lezen de sterke indruk ontstaat dat dit enkel met de nodige (over)haast bewerkstelligd kon worden. Het relaas van een Nederlander die onschuldig in een Italiaanse cel belandt voor drugsmokkel staat garant voor een spannend verhaal. En dat had het ook kunnen zijn.

Storend is het gegeven dat het boek vol staat met taalfouten, verdraaide uitdrukkingen en verkeerd woordgebruik. Waarom ging hier niet eerst een redacteur (of twee) overheen? Vanwaar deze haast om het verhaal zonder redactionele bijsturing de wereld in te schoppen?

Het eerste euvel dat opvalt is het regelmatig foefelen van zinnen in de verleden tijd tussen verhaallijnen die voor de rest in de tegenwoordige tijd zijn opgesteld. Ook storend is de foutieve toepassing van ‘die’ en ‘dat’. Bijvoorbeeld in:  ‘… een misdrijf die ik niet gepleegd heb.’ Daarnaast zijn er de zinnen die, eufemistisch uitgedrukt, minder logisch zijn. ‘….fijn om te kunnen kletsen met iemand anders die je verstaat.’ Terwijl het voor het eerst is dat hij een gesprek aanknoopt met iemand (dus niet iemand anders) die hem verstaat. Het krijgen van post is voor De Bruyn ‘het tastbare bewijs van leven buiten de gevangenis.’ Ging hij er dan vanuit dat het leven buiten de gevangenis vernietigd werd? ‘…dat is onder deze omstandigheden nog niet zomaar een gegeven als men in deze vreselijke oorden verkeert.’ Meervoud? In hoeveel gevangenissen tegelijk bevindt hij zich dan?  

Verder maakt de opeenvolging van grammaticale fouten het lezen voor elke beetje taalliefhebber tot een tenenkrullende ervaring. ‘Gelukkig heb ik dat stadium net gepasseerd’, in plaats van ‘ben’. ‘Ik moet erkennen,’ i.p.v. ‘bekennen’, ‘… naar voren kijken’ i.p.v. ‘vooruit’, ‘… binnen een mum’ i.p.v. ‘in een mum van tijd’. 

Om er zeker van te zijn dat ook de kort van geheugen zijnde lezer het verhaal kan volgen, wordt regelmatig een update gegeven van de gebeurtenissen van de afgelopen twintig bladzijden. Wat doet denken aan een soap op de Amerikaanse televisie die elke tien minuten onderbroken wordt voor reclame, met meteen erna een terugblik. Maar herhaling is sowieso iets waar De Bruyn zich graag aan bezondigt. Zoals het herhalen van het feit dat hij onschuldig is. Na twintig keer heeft men het wel begrepen, zelfs de hardnekkigste non-believer. Bovendien is ook de nagenoeg woordelijke herhaling van hele alinea’s geen uitzondering.

Tot slot zijn er de stop-woordjes (toch, toch wel, toch niet, toch ergens) die te pas en te onpas worden gebruikt. Een zin van zesentwintig woorden waarin ‘ook’ drie keer voorkomt, is evenmin een uitzondering. Allemaal zaken die met eindredactie konden voorkomen worden.

Op een bepaald moment voelt de lezer de bui al hangen. Iets te nadrukkelijk hamert De Bruyn keer op keer op zijn positieve ingesteldheid en gaat hij zich alinea’s lang te buiten aan huis-tuin-en-keuken-psychologie. Hier worden duidelijk toekomstplannen gesmeed. Bij nazicht op zijn website blijkt dat De Bruyn ondertussen in te huren is voor ‘motivational speaking’. Lekker dan, om maar eens te reageren met een van zijn eigen veelgebruikte uitspraken.

Jammer dat de motivatie in mindere mate aanwezig bleek te zijn om van het boek aangenaam leesbare literatuur te maken. Een boek schrijven is net iets meer dan een verhaal vertellen.