De zelfkant van de menselijkheid
De Nigeriaanse Patience is zeventien jaar als haar man door leden van Boko Haram wordt vermoord. Vanaf dat moment is haar toekomst onzeker. In Nigeria verliest een vrouw die weduwe wordt immers haar aanzien in de samenleving en wordt beschouwd als een last. Maar het geluk lacht Patience toe. Heel even maar want algauw krijgt ze opnieuw te maken met de gewelddaden van Boko Haram, de terroristische groepering die dood en verderf zaait.
De samenvatting op de keerzijde strookt niet met het verloop van het verhaal zoals beschreven in het boek. Moeder en eerste man van Patience worden namelijk niet tijdens dezelfde inval vermoord en evenmin wordt Patience op dat tijdstip ontvoerd. Dat komt een tikkeltje vreemd over.
Vaak wordt een dergelijk non-fictie verhaal over de wedervaren van een individu, gekenmerkt door een houterige, minder aangenaam lezende schrijfstijl. Dat is hier niet het geval. Het is dan ook niet Patience zelf die het boek heeft geschreven maar de Duitse Midden-Oosten-correspondente Andrea Claudia Hoffmann. Van haar hand verscheen eerder Het meisje dat van IS won dat een prestigieuze PEN-award ontving. Hoffmann durfde het aan om naar het onveilige Nigeria af te reizen om, geïnspireerd door de ontvoering van de Chibok-schoolmeisjes in het voorjaar van 2014, vrouwelijke slachtoffers van de terreurgroepering Boko Haram te interviewen. Een voornemen dat omgeven werd door een helrode waas van gevaar. Desondanks vertrok ze, samen met Renate, die er decennia lang met haar man als zendelinge tewerkgesteld was en die de noodzakelijke contacten ter plaatse kon leggen. Toevallig bracht het lot Patience op Hoffmanns pad.
Het grootste deel van het boek gaat over de belevenissen van de jonge Patience. Daarnaast vertelt de auteur over haar eigen ervaringen in Nigeria. Hoe ze tot de beslissing kwam om deze reis te maken. Hoe de reis verliep bijvoorbeeld. Echter zonder zelf op de voorgrond te treden. Ook wordt, via reisgenote Renate, het werk van zendelingen in Afrika toegelicht.
Door de dichterlijke vrijheid die de auteur aanwendt in het uitschrijven van dialogen, bijvoorbeeld tussen Patience en Ishaku, krijgt het boek een flinke portie romangehalte. De kans is immers klein dat de gesprekken exact verliepen zoals weergegeven. Idem dito voor wat betreft waarnemingen en gewaarwordingen van de personages. Maar dat deert niet. Uiteindelijk gaat het om de essentie, om de inhoud en niet om de letterlijke weergave van de gesprekken. Juist door deze manier van schrijven wordt het boek leesbaar voor het grote publiek.
Daarnaast is het verhaal doorspekt met wetenswaardigheden over de Nigeriaanse manier van leven. De lezer krijgt een grondige inkijk in de Nigeriaanse denkwijze, de heersende opvattingen, de man-vrouwverhoudingen en de rituelen, allen mijlenver afstaande van hoe wij ons handhaven in de westerse samenleving. De ontvoering van de Chibok-meisjes beroerde de actualiteit in het westen. Maar Boko Haram heeft zoveel meer misdaden op zijn kerfstok. Vrouwen die uitgehuwelijkt worden aan strijders om als persoonlijke seksslavin islamitische kinderen te baren bijvoorbeeld. Waarbij de voorkeur uitgaat naar piepjonge vrouwen, kinderen nog, met een vastgelegde leeftijdgrens van negen jaar.
De lezer voelt de angst en ondergaat de onrechtvaardigheid. Bij het lezen van de gruwelen die de strijders zonder verpinken begaan, tot kannibalisme toe, welt weerzin op. Wat deze wandaden nog met menselijkheid hebben te maken, is de grote vraag. Wilde dieren gaan in elk geval minder beestachtig te keer.
Een vertaling kan een boek maken of kraken. In dit geval werd het de eerste optie. Heel af en toe schemert typisch woordgebruik uit het Nederlandse grondgebied door, maar zonder dat een Vlaming er aanstoot aan zal nemen. De vertaling blijft met andere woorden vrij neutraal algemeen Nederlands.
Onmogelijk dat dit boek een lezer onberoerd laat. Maar het vergroot nog maar eens het gevoel van machteloosheid. Is dit hoe wij mensen ons leven willen / moeten leiden – lijden? Is dit wat mens-zijn inhoudt? Is dit überhaupt nog menselijk? Ontdaan van elk greintje mededogen en emotie. Genoegen scheppend in het lijden van anderen. Het bloed drinkend (en erger) van al wie tot vijand is gebombardeerd omdat diens gedachtengoed niet overeenstemt.
Dit boek geeft weer maar eens een indringend beeld van hoe de mens in staat is zichzelf te reduceren tot het meest inferieure wezen dat deze aardkloot bevolkt.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Renate Kerkhofs
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
