Geslaagd, maar traag
Elizabeth Bear is een buitengewoon productieve auteur. In 2005 verschijnt haar eerste roman. Inmiddels is ze de 25 al gepasseerd. Voeg daarbij haar novelles, korte verhalen en een aantal verhalenbundels en je komt aan een respectabel oeuvre. Bear schrijft in verschillende genres, van sciencefiction to epische fantasy en van steampunk to vampierromans. Haar werk valt daarom uiteen in een behoorlijk aantal series die meestal geen verband met elkaar hebben. In 2007 verscheen de roman Dust, het eerste deel in wat de Jacob’s Ladder-trilogie zou worden. Deze boeken volgen de lotgevallen van een ruimteschip dat, beperkt door de snelheid van het licht, generaties nodig heeft om de sterren te bereiken. Dit jaar keer Bear terug naar dit universum met haar nieuwe roman Ancestral Night.
Voor het lezen van deze roman is het niet nodig om de vorige trilogie gelezen te hebben. Er staan wat verwijzingen in naar de reis van het schip maar de verhalen staan volledig los van elkaar. Ancestral Night is het eerste boek in een serie waarvan nog niet geheel duidelijk is hoeveel delen het zal beslaan. Er komt in ieder geval een tweede deel, hieraan is Bear al begonnen. Het verhaal in Ancestral Night is overigens wel een mooi afgerond geheel. Een vervolg kan, maar is niet noodzakelijk om deze roman te kunnen waarderen.
Een aantal eeuwen in de toekomst heeft de mensheid kennisgemaakt met vele andere intelligente levensvormen en is het opgenomen in de Synarche, een groot verbond dat regeert over vele planeten. De barrière die de lichtsnelheid vormde is ook geslecht. Haimey Dz werkt op een klein bergingsschip dat gestrande schepen binnenhaalt om hergebruikt te worden. Op één van deze expedities in een stuk ruimte dat maar zelden bezocht wordt, stuit ze op een stuk technologie dat niet gecreëerd is door de op dat moment bekende beschavingen. Ze stuit ook op bewijs van een zeer ernstige misdaad. Niet iedereen is blij met het feit dat ze zich in deze zaak mengt. Al gauw raakt Haimey verstrikt in een crimineel kat-en-muisspel dat een pijnlijk deel uit haar verleden bloot zal leggen.
Alles in de Verenigde Staten wordt momenteel gezien in het licht van de strijd tussen liberaal tegen conservatief. Hierbij lijkt de Amerikaanse samenleving steeds meer de extremen op te zoeken. Door deze lens beschouwd is het in één oogopslag duidelijk waar Bear zich ergens bevindt. Haar werk bevat vele vrouwelijke hoofdpersonen, ze is niet bang om homoseksualiteit - soms redelijk expliciet - te beschrijven en heeft lak aan traditionele rolpatronen. Ook in deze roman komen al deze zaken duidelijk aan bod. Bear is, met andere woorden, zo links dat ze door Joseph McCarthy direct op de zwarte lijst zou zijn gezet.
Toch is Ancestral Night in een bepaald opzicht ook een vrij klassiek sciencefictionroman. Het barst van de grote ideeën. Bear gaat vrij uitgebreid in op hoe haar ruimteschepen zich sneller kunnen verplaatsen dan het licht. Ook is er een aantal scènes waarin beschreven wordt wat je op een ruimtewandeling allemaal tegen kan komen, wat een gebrek aan zwaartekracht met je doen en bevat de roman beschrijvingen van zogenaamde big dumb objects waar Arthur C. Clarke een puntje aan kan zuigen. Haimey voelt zich in de ruimte nietig en Bear weet dat heel goed over te brengen. Bears politiek voorkeur mag dan duidelijk zijn, ze breekt niet met de conventies van het genre.
Waar ze wel, meer dan menig klassieke sciencefictionroman, mee bezig is, is de ontwikkeling van haar personages. De roman gaat voor een groot deel over identiteit, zelfperceptie en de rol die geheugen daarin speelt. Haimey is op die manier beschouwd dan ook een klassiek voorbeeld van de onbetrouwbare verteller. Naast verschillende intelligente wezens die onder verschillende omstandigheden geëvolueerd zijn introduceert Bear ook kunstmatige intelligentie in haar verhaal. De computer die haar schip bestuurt is dusdanig geavanceerd dat het burgerrechten heeft in de Synarche. Om het geheel nog ingewikkelder te maken, bestaan er ook tal van technologische mogelijkheden om lichamen aan te passen en geheugen te manipuleren. In het geval van Hainey gaat dat zo ver dat ze zelf niet in de gaten heeft in hoeverre er met haar verstand is gerommeld en dat zorgt voor de nodige twijfel en uiteindelijk een stevige identiteitscrisis.
Er zitten behoorlijk wat ethische vragen achter de manier waarop Hainey behandeld wordt door de Synarche. Aan de ene kant lijkt het een organisatie die het gemeenschappelijke belang van de deelnemende planeten in het oog houdt, aan de andere kant kun je als individu lelijk op de koffie komen als je iets doet wat ze niet bevalt. Of het bewust gedaan is lijkt twijfelachtig maar de manier waarop Haimy naar de Synarche kijkt, lijkt wel een beetje naar de manier waarop veel mensen op dit moment naar de Europese Unie kijken.
Om nog een duidelijker contrast aan te brengen wordt Haimey ook blootgesteld aan een heel ander maatschappijbeeld. Waar in de Synarche het gemeenschappelijk belang boven dat van het individu wordt gesteld, is het piratennest waar de antagonist in het verhaal vandaan komt veel egoïstischer. De drang om eigen schaapjes op het droge te trekken voordat je naar die van een ander kijkt brengt Haimey hevig aan het twijfelen.
Op zich zijn alle ingrediënten voor een geslaagde roman duidelijk aanwezig. Het grootste probleem dat het boek kent, is dat het vrij traag is. De hardcover is ruim 500 pagina’s en Bear gebruikt die niet allemaal even effectief. Als je als lezer niet geïnteresseerd bent in Haimeys uitweidingen over haar avonturen in de ruimte is er geen doorkomen aan. Datzelfde geldt voor de verhaallijn die Haimeys verleden blootlegt. Bear hangt beide verhaallijnen op aan haar karakter maar heeft duidelijk moeite om ze zo in het plot te vervlechten dat het een geheel wordt. Het deel van het boek dat de lezer echt uitdaagt om na te denken over vragen als identiteit komt pas vrij diep in de roman naar boven. Een echte synthese van alle door Bear geïntroduceerde elementen blijft daardoor toch een beetje uit.
Ancestral Night dus is een roman die de belofte niet helemaal waarmaakt. Bear heeft duidelijk geprobeerd om er geen Amerikaanse-frontier-in-de-ruimte space opera van te maken en in die opzet is ze redelijk geslaagd. In de plot zitten echter toch wat haperingen. Op zich is dat jammer, anders had deze roman wel eens één van de betere van 2019 had kunnen zijn. Neemt niet weg dat het een goed leesbare roman is, die laat zien dat er ook met klassieke onderwerpen nog steeds wat te doen is in moderne sciencefiction. Misschien is een tweede boek toch geen overbodige luxe.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Rob Weber
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
