Verrassende ontknoping

Het lijkt op het eerste gezicht merkwaardig: een Nederlandse schrijfster die kiest voor een ex-hoofdcommissaris bij de Duitse Mordkommission als hoofdpersonage en voor Berlijn als voornaamste setting. Ellen G., pseudoniem voor Ellen Gerretzen, woont echter deeltijds in de Duitse hoofdstad en dat maakt haar keuze al een stuk aannemelijker. Ook Schaduwspel, haar tweede thriller met Wolfgang in de hoofdrol, speelt zich voornamelijk af in Berlijn, een stad die nog steeds niet helemaal hersteld is van de wonde die de Muur haar destijds heeft toegebracht...

Wolfgang wil nu eindelijk zijn droom realiseren: hij wil een huis kopen in het Spaanse Galicië en er definitief gaan samenwonen met Julia, op wie hij smoorverliefd is. Zijn huis in Berlijn, de bron van te veel herinneringen aan zijn vijf jaar eerder vermoorde vriendin Claudia, wil hij verkopen. Maar als zijn kandidaat-koper wordt vermoord, dwingen de omstandigheden hem terug te keren naar Berlijn. Bij de dode wordt een van de twee foto's gevonden die de moordenaar van Claudia destijds uit haar archief had meegenomen. Bovendien blijkt Wolfgang de enige te zijn die de beide slachtoffers kende, en die vaststelling opent een beangstigend perspectief: heeft de moordenaar het ook op Wolfgang gemunt? Van zijn vroegere collega's bij de Mordkommission hoeft hij niet veel hulp te verwachten, maar Wolfgang kan wel rekenen op een bont allegaartje van trouwe vrienden: café-uitbaatster Gitta, gewezen patholoog Siegfried en journalist en taxibestuurder Arhan. Hun onderzoek legt verbanden bloot met nog andere onopgeloste moorden en voert hen terug naar het Berlijn van voor de eenmaking. Een doorbraak lijkt nabij, maar dan verdwijnt Julia. Om haar terug te vinden moet Wolfgang letterlijk ondergronds gaan, naar de wirwar van gangen en oude opslagplaatsen die zich als een spiegelstad onder de Berlijnse oppervlakte bevindt. Naarmate de tijd verstrijkt, wordt het steeds onwaarschijnlijker dat Julia nog leeft, maar Wolfgang geeft niet op...

Schaduwspel is klaarblijkelijk een direct vervolg op Gerretzens debuutthriller Bloedbruiloft. Lezers die dat deel niet gelezen hebben zullen het aanvankelijk wat moeilijker hebben om greep te krijgen op de personages, die al heel wat hebben meegemaakt. De korte samenvatting van Bloedbruiloft vooraan in het boek helpt, maar niet veel. In de loop van het verhaal verdwijnen de meeste vraagtekens wel, maar in de beginfase is toch enig doorzettingsvermogen vereist.

Schaduwspel is met passie geschreven. Passie voor de gebeurtenissen, voor de stad Berlijn, en vooral voor de personages. De gedrevenheid waarmee Ellen G. haar karakters neerzet doet hen allemaal een tikkeltje uitstijgen boven normaal menselijk, en maakt ook dat ze in hun eigenheid net iets extremer voor de dag komen dan we als gangbaar aanvaarden. Bijvoorbeeld is Wolfgangs edele liefde voor Julia bijna middeleeuws hoofs te noemen, en doen zijn onwrikbare eergevoel en plichtsbesef denken aan de 'Bushido' van de Japanse samoerai. Zo ook lijken Gitta's intelligentie, sluwheid en zelfs haar martiale talenten - ze kan met dodelijke precisie messen werpen - verrassend tegengesteld aan haar flamboyante uiterlijk waarvan haar groengeverfde haardos maar één aspect is... Het zijn maar enkele voorbeelden, maar door de bank genomen zijn alle personages lichtjes overtrokken.

Echt storen doet dat allemaal niet, de uitvergroting van hun karakters geeft de personages extra kleur en dimensie. Maar waar ze wel geloofwaardigheid door verliezen is hun vaak heftige - zeg maar overdreven - emotionele manier van reageren. Zo wil Wolfgang op het einde van het verhaal een drastische en dramatische stap zetten, maar de emotionele en psychische gronden, hoe bezwarend ze ook zijn, lijken die ingrijpende stap toch niet te verantwoorden. Ellen G. heeft blijkbaar veel dramatiek in haar verhaal willen stoppen, maar heeft daar niet altijd het gepaste draagvlak voor gevonden.

Wie de licht opgeblazen karakterisering van de personages voldoende kan relativeren, zal Schaduwspel een behoorlijke thriller vinden. Ellen G. gaat daarbij een aantal (Duitse) maatschappelijke problemen niet uit de weg: het neonazisme bijvoorbeeld, om er maar een te noemen. Over de relevantie van sommige uitweidingen zullen de meningen wel verschillen. Dat ze af en toe wat langdradig zijn en zo het tempo drukken, daarover zal minder onenigheid bestaan. De schrijfster hanteert een eenvoudige, vlotte en erg duidelijke taal, waardoor het boek zich ongedwongen laat lezen. De toon van het verhaal is ernstig, soms zelfs somber. Schaduwspel is daarom eerder geschikt voor een grauwe herfstavond dan als ontspanningslectuur bij het zwembad.

Met de originele plot en de talrijke, niet altijd onvoorspelbare wendingen in het verhaal houdt Ellen G. de lezers tot de laatste bladzijde stevig vast. De verrassende ontknoping is het orgelpunt van deze thriller waarin de spanning, eens de aanloopfase voorbij, mooi op peil wordt gehouden.