Als Jef Van den Steen spreekt, dan luistert de bierwereld...

Jef Van den Steen studeerde brouwerijtechnologie aan de Gentse hogeschool CTL (vandaag Hogeschool Gent). Hij is mede-eigenaar van en brouwmeester in brouwerij De Glazen Toren (Erpe-Mere, nabij de Vlaamse stad Aalst). Daarnaast is hij redacteur bij De Zytholoog (het tijdschrift van de Confederatie van Belgische Objectieve Bierproevers), schrijft hij voor diverse culinaire vakbladen, geeft hij lezingen over bier en is hij auteur van een mooie reeks kwaliteitsvolle bierboeken. Zijn tweede passie, reizen, bracht hem tevens naar talrijke buitenlandse brouwerijen, waardoor hij een degelijke kennis over de internationale biercultuur heeft verworven.
Jef Van den Steen is vandaag zonder enige twijfel dé bierexpert van de Lage Landen, ook internationaal geldt hij als een autoriteit inzake de kunst van het brouwen. Kortom, hij is een man naar wie in de bierwereld wordt geluisterd!  

Trappist. De tien heerlijke bieren, zijn zopas bij uitgeverij Davidsfonds verschenen nieuwste boek, is een logisch vervolg op de boeken die Van den Steen publiceerde in de tijd toen eerst nog maar zes, en nadien zeven bieren zichzelf 'trappist' mochten noemen − bieren dus, die binnen de muren van het klooster worden gebrouwen. Het was ook de tijd dat trappistenbier een bijna uitsluitend Vlaamse en Waalse aangelegenheid was (met de trappist La Trappe van abdij Koningshoeven uit Berkel-Enschot, nabij Tilburg, als de regelbevestigende uitzondering), maar aan die exclusieve situatie is intussen − en in korte tijd − een einde gekomen nu ook andere trappistenabdijen in Nederland, Oostenrijk, de Verenigde Staten en Italië aan het brouwen zijn gegaan.  

In de inleiding resumeert Van den Steen de ontstaansgeschiedenis van de trappistenorde, en gaat hij dieper in op de vraag hoe een profane bezigheid als het brouwen en verkopen van bier kon worden ingepast in de spirituele leefwereld van de kloosterorde. De auteur heeft het in zijn inleiding verder over de IVT (Internationale Vereniging Trappist), over de criteria waaraan een bier moet voldoen om als 'Authentic Trappist Product' (ATP) te worden erkend, en uitgebreid over het trappistenbier zelf: de gisting, de grondstoffen, het brouwprocedé, enzovoort...  

Daarna volgen de hoofdstukken waarin tien (*) trappistenbieren individueel besproken worden: Westmalle, Westvleteren en Achel uit Vlaanderen, Chimay, Rochefort en Orval uit Wallonië, La Trappe en Zundert uit Nederland, Engelszell uit Oostenrijk en Spencer uit de Verenigde Staten. Laat dit vooraf duidelijk zijn: de auteur bezocht ze allemaal. Hij wist − voor zover hij zich daar nog voor moest inspannen − het vertrouwen te winnen van de brouwbroeders die wel erg ver gingen in het prijsgeven van hun productiegeheimen. Per abdij schetst Van den Steen de historische achtergronden, beschrijft hij de infrastructuur van de brouwerij en − in detail − de productieprocessen van de bieren die er gebrouwen worden, met een geur-, kleur- en smaakanalyse bovenop.  

Trappist. De tien heerlijke bieren is een verhelderend boek dat vragen beantwoordt van de leek, maar dat ook de doorgewinterde bierkenner meermaals zal verbazen. 'Aan de eenvoud herkent men de meester' zegt een spreekwoord, en de 'meester' is in dit geval Jef Van den Steen die erin geslaagd is complexe technische aspecten van de bierbrouwerij voor iedereen begrijpelijk te maken. Het boek is goed geschreven, bijzonder goed gedocumenteerd, overzichtelijk ingedeeld, volledig, en in hoge mate onthullend. Het is bovendien prachtig uitgegeven − hardcover met linnen rug − en rijkelijk geïllustreerd met bijna 250 prachtige foto's wier zachte tinten als het ware de ingetogen sfeer van het kloosterleven weerspiegelen. (Fotografie: Jan Crab).  

Om nog even in die serene sfeer te blijven... Het boek leert ons dat de trappistenbieren elk hun eigen en sterk onderscheidbaar karakter hebben, maar dat de trappistenabdijen door één gemeenschappelijke visie gedreven worden: de opbrengst van hun brouwactiviteiten dient uitsluitend om de eigen kloostergemeenschap en de gebouwen te onderhouden, en voor caritatieve doeleinden. Of, om de auteur te citeren: "monniken brouwen om monnik te kunnen zijn."  

Met Trappist. De tien heerlijke bieren heeft auteur Jef Van den Steen een indrukwekkend werkstuk afgeleverd dat alles in zich heeft om uit te groeien tot een standaardwerk binnen dit vakgebied. In ieder geval is dit heerlijke boek een 'must have' voor iedere bierkenner, iedere bierfanaat en iedere − grote of kleine − bierliefhebber. En wie het boek gelezen heeft, zal trappistenbier voortaan met meer dan gewone eerbied consumeren.

(*) Naast deze tien (ATP-erkende) trappistenbieren bestaan er vandaag (juni 2015) nog twee. Het Franse Mont des Cats van de abdij Sainte-Marie du Mont uit Godewaersvelde (Noord-Frankrijk) wordt weliswaar 'intra muros' gebrouwen, maar voldoet toch niet aan álle criteria voor een ATP-erkenning. Dit bier krijgt in het boek een eigen (maar duidelijk afgescheiden) hoofdstuk. Het Italiaanse Tre Fontane van de gelijknamige abdij uit Rome, kreeg zijn ATP-erkenning pas in mei 2015, toen dit boek al van de persen rolde. De auteur heeft de abdij intussen bezocht (en het bier geproefd), en dat hoofdstuk zal te lezen zijn in de Franstalige en Engelstalige edities, die nog dit jaar (2015) zullen verschijnen.