Twee families, één moord.
Met deze poëtische zinnen opent de Zweedse schrijver Mattias Edvardsson zijn vierde boek, volgens de cover een “literaire thriller” maar net zoals de drie voorgaande is Wie zwijgt stemt toe veel meer een spannende psychologische roman te noemen. Edvardsson probeert diep in de zielen van zijn personages te duiken…
Jari en Maria Kekkonen hebben hun zaakjes goed voor elkaar: ze zijn welstellend, wonen in een mooie villawijk van Trelleborg, en hebben twee sportieve, bijna volwassen dochters. Isabella, de ernstige van de twee, is evenwichtig, slim, en heeft een stabiele relatie met de rijke Sixten. Haar jongere zus Amanda is aantrekkelijk en impulsief, een partygirl met “het beoordelingsvermogen van een jackrussellterriër die drugs had gebruikt”, aldus haar vader, weliswaar ironisch en plagend, maar ook wel een beetje gemeend.
Sasho en Linda Palevski wonen in een eenvoudige arbeiderswoning in een marginale buurt van Trelleborg. In zijn jeugd bouwde Sasho een reputatie van vechtersbaas en brokkenmaker op, en zat hij zelfs een tijdlang in de gevangenis. Het paar heeft één zoon, Niko, een intelligente, ijverige jongen.
Beide vaders maken zich zorgen als Amanda en Niko het met elkaar aanleggen. Jari heeft weet van Sasho’s gewelddadige verleden en is bang dat Niko de aard van de vader heeft meegekregen, en Sasho vreest dat de frivole Amanda de ernstige ambities van zijn zoon zal ondergraven.
Maar dan wordt Amanda vermoord, en Niko is de zeer evidente verdachte. Tijdens opeenvolgende ondervragingen zegt hij niets, behalve dat hij iemand heeft beloofd te zullen zwijgen… Maar waarom, en wie is die ‘iemand’?
Edvardsson ontplooit het verhaal door de ogen van de twee families, wier levens hun gewone gangetjes gaan, zonder al te sterke ups of downs. Hun sociale statussen zijn dermate uiteenlopend dat ze wellicht nooit met elkaar te maken kunnen krijgen. Maar dan is daar plots die verliefdheid, en die maakt de vaders nerveus. In een ver verleden hebben zij namelijk wél met elkaar te maken gehad, maar op een niet al te fraaie manier. De onschuldige verliefdheid van hun kinderen dreigt lang weggeduwde schaamte en lang onderdrukte frustraties naar boven te brengen. En er schuilen nog meer geheimen onder het oppervlak, het water rust niet langer in sereniteit…
De moord zet alles op scherp, brengt alles in een stroomversnelling. Beide ouderparen worden verteerd door verdriet, het ene vanwege de dood van hun dochter, het andere omdat hun enige zoon misschien de moordenaar is. Binnenskamers komen de ouders tot inzichten, komt er begrip maar komen er ook verwijten en beschuldigingen. De ouders proberen in de eerste plaats te begrijpen, maar komen onvermijdelijk tot het pijnlijke besef dat ze maar weinig over hun kinderen weten. Edvardsson volgt en observeert nauwgezet de ontwikkeling van al die emoties, die uiteindelijk naar de ultieme onthulling moet leiden.
Niettemin is Edvardsson met de karakterisering van zijn personages niet altijd even zorgvuldig omgesprongen. Enkele toch vrij belangrijke figuren krijgen nooit een echte ziel, ze ontberen echtheid en ze stralen te weinig empathie uit om de lezer de kans te geven voeling te krijgen met hun karakters. Dat geldt evenwel niet voor de zussen Isabella en Amanda Kekkonen. Deze twee personages werden op een bijzonder gevoelige en aansprekende wijze neergezet, je raakt ontroerd als zij dat zijn, je bent bang als zij dat zijn, of blij, of verdrietig, enzovoort. Hun liefde voor elkaar is levensecht en onverzettelijk, zelfs op de momenten dat de ene zus iets doet waar de andere door gekwetst zal zijn. Deze twee figuren dragen als het ware het hele verhaal, en het is jammer dat sommige andere personages niet met dezelfde echtheid en fijngevoeligheid getypeerd werden.
De auteur heeft Wie zwijgt stemt toe op een ongewone manier opgebouwd. Het is op zich al bijzonder dat in dit misdaadverhaal amper sprake is van een gerechtelijk onderzoek, en dat de politie maar een onbelangrijk rolletje op de achtergrond speelt. Maar nog opvallender is de chronologische indeling van het verhaal. De nacht van de moord is de titel van het eerste hoofdstuk, en alle volgende hoofdstukken hebben “moord” in de titel staan. Met het moment van de moord als oriëntatiepunt in de tijd navigeert de auteur van De nacht van de moord naar (bijvoorbeeld) Een jaar voor de moord, springt vervolgens naar Na de moord, keert weer terug naar Twee maanden voor de moord, heeft het daarna over De dag van de moord, enzovoort… Die chronologische wanorde maakt dat de lezer vaak al feiten kent die de personages in het verhaal nog moeten overkomen of vernemen, en met die ‘tegenstelling’ creëert de schrijver een lichte, maar immer aanwezige spanning.
De ontknoping is een verrassing van jewelste. Van Edvardsson wordt weleens gezegd dat hij zijn lezers voortdurend op het verkeerde been zet, en dat is hier absoluut het geval. Toch laat het einde een wat onvoldane indruk na ‒ ‘geforceerd’ zou je kunnen zeggen. Het hele verhaal door toonde Edvardsson zich een bekwaam psycholoog, maar bij de ontknoping lijkt de psychologie plots niet goed meer te kloppen.
Wie zwijgt stemt toe is een vlot geschreven en dus zeer leesbaar verhaal, met hier en daar interessante psychologische karaktertekeningen. Spannend ook wel, op een stille, subtiele en gevoelige manier, maar nooit nagelbijtend.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Robert Van der Meiren
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
