Dwarse, Blackadder-achtige parabel

(Voor deze recensie is de Engelse versie van Ondermajordomus Minor gelezen, genaamd Undermajordomo Minor)

Of je Undermajordomo Minor leuk gaat vinden, hangt volledig af van je voorkeur voor geestige, gestileerde gesprekken en fijnzinnig taalgebruik. Word je in verrukking gebracht door een zin als “A channel of sunlight entered the window, angling sharply to the floor, like a propped beam of milled timber”? Dan zul je dit een inspirerend boek vinden.

In de kern is het een simpel verhaal. Een verveelde jongeman genaamd Lucy (afgekort van Lucien) wordt in zijn eigen dorpje met de nek aangekeken. Op zoek naar een levensdoel klopt hij aan bij een luguber kasteel in een verre stad, waar hij een baan krijgt als assistent-butler. De meester van het kasteel is echter gestoord en smacht naar zijn vertrokken vrouw. In het stadje maakt Lucy vrienden met een lepe dief en diens bevallige dochter.

Vanuit dit simpele, rustig kabbelende verhaal graaft auteur Patrick DeWitt diepgang op uit de onderlinge relaties, wensen en motivaties van de personages. Hij doet dit met een gevoel voor humor die niet zou misstaan in Blackadder en iedereen spreekt met een spitsvondige ironie. Nu moet gezegd worden dat het hen wel een beetje ontbreekt aan een eigen stem. Ze hebben vrijwel allemaal dezelfde woordenschat en manier van praten. Dat is het boek echter snel vergeven, want de dialogen zijn gewoon te geestig om er lang bij stil te staan. Of het nu de sympathieke charlatan Memel is, de waanzinnige baron Von Aux of de sikkeneurige butler Olderglough, ze komen tot hun recht in deze dwarse parabel.

En ja, dat is het. Een parabel in een sprookjesachtige setting. Het landschap is quasi-negentiende-eeuws, maar getuigt ook van een vreemde symboliek. Op de helling naast het kasteel woedt een onbenoemde oorlog die nergens om lijkt te draaien en er zijn profetieën en mysterieuze ziektes. Helemaal bizar wordt het zodra het boek de ‘Very Large Hole’ introduceert, en de absurditeit die zich aan de bodem afspeelt. Denk overigens niet dat het hierdoor abstract wordt – uiteindelijk is juist de kneuterigheid van de personages leidend. Dat, en het kloppende liefdesverhaal tussen de stuurloze Lucy, die maar nergens in uit wil blinken, en pittige Klara, wiens trouw (maar niet hart) al aan iemand anders is vergeven.

DeWitt heeft gedurende het verhaal een oog voor het plagen van zijn personages, maar het boek kent daarnaast enkele hysterische piekmomenten waarbij het moeilijk is een geschandaliseerde lach binnen te houden. Zo is er in het kasteel op enig moment een bacchanaal waarbij de adellijke gasten zich te buiten gaan aan alsmaar buitensporiger gedrag, wat des te hilarischer is omdat tot dat moment zulke zedeloosheid in het boek geen enkele rol speelde.

Het is eigenlijk best knap hoe de ontwikkeling van de hoofdpersoon zo subtiel verloopt, dat je nauwelijks doorhebt dat er iets gebeurt. Lucy wordt aanvankelijk als een klaploper neergezet – te lui om echt gemeen te zijn, hoewel hij zichzelf graag stylet als een echt schavuit – maar weet gaandeweg het grammetje eergevoel in zichzelf te vinden, wordt halsoverkop verliefd en redt zich tegen het eind uit een hachelijke situatie. Knap, want nergens treedt deze beweging op de voorgrond. Hierdoor krijg je als vanzelf sympathie voor Lucy. Hij is geen gedoodverfde held, maar een middelmatig figuur, net als jij en ik. Dat hij dan toch als winnaar uit de bus komt, voelt eens niet overdreven aan. Je gunt het hem.

Roderick Leeuwenhart is de schrijver van young adult-reeks Pindakaas en Sushi, over de wonderlijke wereld van fans van Japan in Nederland. Bezoek de site!