Amazon 6.0

Het verbijsterende aan het nieuwe boek van Rob Hart is dat hij een toekomst beschrijft die velen van ons nog wel eens - god verhoede - kunnen meemaken. Cloud, vertaling van The Warehouse, gaat over een multinational die alle taken van de Amerikaanse overheid beetje bij beetje heeft overgenomen. In welk jaar we precies zijn wordt niet duidelijk, maar we zijn niet heel ver in de toekomst. Wél duidelijk is dat er een paar jaar eerder iets verschrikkelijks is gebeurd (in het boek wordt steeds verwezen naar een ‘Zwarte Vrijdag’), waardoor het leven buiten de muren van de vestigingen van Cloud redelijk ondraaglijk is geworden. Het bedrijf, opgericht door ene Gibson Wells (jawel, hij vertoont de autistische trekjes van Jeff Bezos en Steve Jobs), heeft overal in het land enorme magazijnen, waar de werknemers niet alleen werken, maar ook wonen.  

Denk Amazon, maar dan met 6.0 erachter.  

Het werk: de hele dag als een soort marathonloper tussen de schappen heen en weer rennen om de producten naar een lopende band te brengen. De bezorging naar de klanten in het land geschiedt vervolgens met een grote vloot drones. Geestdodender werk bestaat er niet, toch wil vrijwel iedereen voor Wells werken, buiten de muren is de werkloosheid na Zwarte Vrijdag enorm (er is op die dag trouwens ook iets met het klimaat gebeurd, maar dit terzijde). Het leven binnen de vestigingen van Cloud wordt aan alle kanten gecontroleerd (de werknemers dragen een horloge dat alles ziet en meet), maar het werknemerschap biedt wel een zeker bestaan, inclusief woonruimte, gezondheidszorg, amusement, winkelcentra en pensioen.  

Maar daar betaal je als werknemer natuurlijk wel een prijs voor, er lopen overal veiligheidsagenten, en als je niet hard genoeg werkt, of je anderszins niet aan de vaak onzinnige regels houdt, kost je dat sterren. Bij één ster flikker je onherroepelijk uit de Cloud. In het boek volgen we Zinnia, die als een soort spion in het bedrijf geïnfiltreerd is (wie haar opdrachtgever is, wordt pas aan het einde duidelijk), en haar vriend Paxton, wiens eigen bedrijfje door de Cloud is weggemaaid. Daarnaast is er een hoofdrol voor oprichter Wells, die aan een dodelijke ziekte lijdt (weer een parallel met Steve Jobs?) en die op het punt staat zijn bedrijf en filosofie aan een opvolger over te dragen. Is hij uit op de algehele wereldheerschappij? Het heeft er alle schijn van.  

Cloud staat vol met spannende, korte hoofdstukken, steeds weer vanuit het perspectief van een van de drie belangrijkste karakters. Hart, die eerder een niet in het Nederlands vertaalde serie rond privédetective Ash McKenna schreef, heeft een fijne pen, je blijft doorlezen. We gaan hier natuurlijk niets prijsgeven, maar het einde is verrassend, bovendien is Cloud echt zo’n boek dat je - weer eens - aan het denken zet over de toenemende macht van grote internetbedrijven.  

Bij het lezen moet je af en toe ook denken aan het briljante De Cirkel van David Eggers, over het fictieve internetbedrijf De Cirkel dat mondiale hegemonie nastreeft. Grappig is dat een veel ouder boek, Fahrenheit 451, van de onvolprezen Ray Bradbury, een bijrolletje speelt in Cloud. In dat SF-boek uit 1953 zijn boeken verbannen en worden kritische gedachten onderdrukt. Het boek wordt in Cloud door tegenstanders van Gibson Wells een paar keer genoemd, ook wordt er verwezen naar Het verhaal van de dienstmaagd van Margaret Atwood.  

De maatschappijen die Bradbury en Atwood beschrijven zijn donkerder en vooral veel repressiever dan die van Rob Hart, toch schetst de auteur in Cloud ook de contouren van een dystopische maatschappij, waar het voor vrije geesten niet prettig toeven is. Een samenleving die misschien niet eens zo erg ver in de toekomst ligt. Of zijn we nu te somber?