Vakwerk uit Noorwegen

De Noorse schrijfster Karin Fossum (1954) timmert al sinds 1995 (Evas øye - Eva’s oog) aan de weg met haar uitstekende serie over politieman Konrad Sejer. Psychologische, literaire thrillers in het genre waar ‘de grote dame’ Ruth Rendell ooit de piketpaaltjes voor uitzette. Veel aandacht voor de psyche van de hoofdrolspelers, briljante plotwendingen en toch nuchter van toon; zie hier enige kenmerken van het werk van Fossum. 

Haar nieuwste, Formørkelsen, kreeg in Nederland de titel De verduistering (in vertaling van Sofie Maertens en Michiel Vanhee). Het is alweer het dertiende deel in de serie over Sejer en het boek kent een gruwelijk begin. Elias, een kleine peuter, stort van een hotelbalkon zijn dood tegemoet. Een verschrikkelijk ongeluk? Of is een van de ouders, labiele persoonlijkheden die in scheiding liggen, verantwoordelijk voor zijn dood? 

‘De ouders werden zwaar toegetakeld aangetroffen op de zesde verdieping. Ze waren elkaar gewelddadig te lijf gegaan en hadden geen kleren aan. (...) De vrouw was hysterisch, (...) haar gekrijs was over de gehele verdieping te horen.’ 

In het begin heb je de indruk dat de vader, Miele Madani, verantwoordelijk is voor deze afschuwelijke daad. Het verhaal wordt dan nog verteld vanuit de optiek van de moeder, Sylvi Roos. Zaak gesloten, denk je na enige tientallen pagina’s, terwijl je dan nog zeker driekwart van het boek niet gelezen hebt. Het perspectief kantelt vervolgens 180 graden. Moeder Sylvi blijkt alcoholica en kampt met tal van issues, ontdekt Sejer. De inspecteur zet beide ouders flink onder druk, loopt de deur bij ze plat en zet al zijn verhoortechnieken in, maar toch krijgt hij de zaak niet rond. 

Het is een nietes-welles-verhaal, waarin Sylvi en Miele blijven met uiteenlopende verklaringen komen. De Noorse politieman blijft ook na het seponeren van de zaak, die niet rondkomt, de voormalige echtelieden bezoeken. Wat hij niet weet, maar wij als lezer wél, is dat Miele en Sylvi elkaar intussen gaan stalken. Vooral Miele blijft zijn ex-vrouw hinderlijk, maar ongezien, volgen. 

‘Hij vond het spannend om haar zo dicht op de hielen te zitten en naar haar te kijken zonder dat ze het wist, het gaf hem overwicht. (...)  Ze had zo’n lichte tred, ze straalde en leek onoverwinnelijk.’ 

Fossum kruipt met De verduistering vooral in de hoofden van deze twee personages: door hun ogen ontrolt zich het verhaal. Inspecteur Sejer lijkt hier, zeker in vergelijking met de eerdere boeken, soms niet meer dan een passant. Over zijn eigen leven komen we in dit dertiende deel van de serie dan ook weinig te weten, iets dat haaks staat op wat we normaal gewend zijn in de gemiddelde Scandinavische thriller. 

Missen we die invalshoek? Nou nee, Fossum kan best een keertje zonder. De verduistering is van hoog niveau, met een dramatische finale die totaal weet te verrassen. En dan, op die laatste pagina’s, speelt Konrad Sejer natuurlijk ook weer een hoofdrol. Karin Fossum: vakwerk uit Noorwegen.