Een chimpansee met een revolver

Na een aantal grote verhalen die over meerdere boeken werden uitgesmeerd, komt de Amerikaanse schrijver Don Winslow nu voor het eerst met een bundel korte verhalen onder de titel Gebroken. Het is alsof een langebaanschaatser plots zijn heil zoekt bij het shorttracken, maar het pakt bij Winslow wonderwel goed uit. De liefhebber kent hem van zijn 'The Cartel'-serie, een drietal boeken dat tussen 2005 en 2019 werd geschreven. Harde, realistische verhalen die meerdere decennia omspannen, over de Amerikaanse 'war on drugs', waarin we onder meer DEA-agent Art Keller volgen.

De verhalen in Gebroken zijn 'kleiner', maar minstens zo goed. Het titelverhaal ademt de sfeer van een film van regisseur Quentin Tarantino. Het gaat over een wraakactie van een aantal agenten op een Colombiaanse drugshandelaar in de haven van New Orleans. De broer van de hoofdpersoon, rechercheur Jimmy McNabb, wordt gruwelijk vermoord, nadat McNabb een grote partij drugs heeft onderschept. De moord-  voorafgaand door een marteling met een snijbrander en honkbalknuppels – is gefilmd en op internet geplaatst.

'Danny schreeuwt de longen uit zijn lijf. Wipt op de stoel op en neer als een strak opgedraaid speelgoedkonijn. "Haha, zie hem hupsen," zegt iemand. Een andere stem: "Zet die snijbrander nog eens aan."
"Ik weet niet of hij dat overleeft," klinkt een derde stem. "Hij mag niet dood," zegt de tweede man. "Nog niet."'

Zijn collega’s willen het hem niet laten zien, maar Jimmy, een hele harde jongen, krijgt het filmpje uiteraard toch onder ogen. Als ook zijn moeder, die op de telefooncentrale van de politie werkt, hem aanspoort om de dader(s) te vinden en wraak te nemen ('Haal alle haat die je in je hebt naar boven. Roep alles op wat ik eruit heb proberen te knuffelen. Put daar de kracht uit om je broer te wreken'), gaat hij, samen met een aantal collega’s, helemaal los. De finale van dit korte verhaal is volledig over-the-top, en speelt zich in een appartementsgebouw in de stad af, waar de bende van de drugshandelaar zich heeft verstopt. Er vloeien liters bloed.

Dat is een lekkere binnenkomer in dit nieuwe boek van Winslow; zeer goed geschreven, maar je moet er van houden. Gelukkig zijn de andere verhalen veel subtieler. Twee zijn respectievelijk opgedragen aan Raymond Chandler en Elmore Leonard, de grootmeesters van subtiel geschreven, literaire misdaadverhalen, bepaald geen grootverbruikers van liters bloed.

Vooral het verhaal dat opgedragen is aan Leonard is meesterlijk, het gaat over een ontsnapte chimpansee in de dierentuin van San Diego, die plotseling over een revolver blijkt te beschikken. Politieman Chris Shea wordt er morrend ('waarom bel je de dierenambulance niet?') op afgestuurd. Als hij op de plek des onheils aankomt, klautert de chimpansee juist tegen de gevel van het natuurhistorisch museum omhoog, terwijl een niet bijster snuggere collega met een megafoon de aap oproept 'zijn wapen te laten vallen'.

'Chris zegt: "Ik denk niet dat hij Engels spreekt."
"Zou hij dan…" zegt Grosskopf, "een of andere Afrikaanse taal spreken? Hebben we geen Somalische collega bij Misdaad?"
"Ik denk dat hij geen enkele taal spreekt, behalve apentaal," zegt Chris.

Je kunt dit flauw vinden, maar het verhaal neemt hierna een aantal briljante wendingen. Winslow toont zich hier een van de beste Amerikaanse schrijvers van dit moment. Knap werk. Hetzelfde kan gezegd worden van het korte verhaal 'Crime 101', dat zich afspeelt op de Californische kustweg 101, de Pacific Coast Highway. Een slimme dief overvalt op en aan deze weg koeriers van juweliers. Hij doet dat voorzichtig, subtiel, nooit valt er een dode. Hij laat weinig sporen na. Een oude rechercheur Ronald 'Lou' Lubesnick komt hem bij toeval toch op het spoor.

Dit is zonder twijfel het beste verhaal uit de bundel, het is opgedragen aan acteur Steve McQueen, die de liefhebber onder meer kent van de film Bullitt. Het zal daarom niet verbazen dat een Ford Mustang een hoofdrol speelt in deze geschiedenis, die schreeuwt om een fraaie verfilming.